________________
३६६
कर्मविपाकनामा प्रथम कर्मग्रंथ. १
शरीर, शुंठ ने मरी सरखं करु कहेतां तीखा रस जेवुं होय, ते कर्मनुं नाम कटुरसनामकर्म. ३ जे कर्मना उदयश्री जीवनुं शरीर, हरडे ने बहेमा सरखुं कषायेला रस जेतुं होय, ते कर्मनुं नाम पण तेज जाणवुं. ४ जे कर्मना उदयें जीवनुं शरीर, लींबू ने बलीना रस जेवुं आम्ल एटले खार्ड होय, ते कर्मनुं नाम तेज जापं. जे कर्मने उदयें जीवने शरीरें शेलडी, दूध, अने साकर जेवो मीठो रस लदीयें, ते कर्मनुं नाम, मधुररसनामकर्म. ए पांच रसनां नाम कह्यां.
दवे व स्पर्शनां नाम कहे बे. १ जे कर्मने उदयें जीवनुं शरीर, लोहना गोलानी पेरें जारी होय, सहेजें नीची गति होय, ते कर्मनुं नाम गुरुस्पर्श जाणवुं. २ जे कर्म उदयें जीवनुं शरीर, अर्कतूलनी पेरें हलकं होय, ते लघुस्पर्शनामकर्म. ३ जे कर्मने - दयें जीवना शरीरनो स्पर्श, वेतस तथा माखणनी पेरें सुकुमाल मृडु होय, ते मृडुनामकर्म, ४ जे कर्मने उदयें जीवना शरीरनो स्पर्श, गायनी जीननी पेरें बरसठ होय, ते बरसवनामकर्म. ५ जे कर्मना उदयें जीवना शरीरनो स्पर्श, हीमनी पेरे अत्यंत शीतल होय, ते शीतनामकर्म. ६ जे कर्मना उदयें जीवना शरीरनो स्पर्श, अग्निनीपेरें उम होय, ते उम्मनामकर्म 9 जे कर्मना उदयें जीवना शरीरनो स्पर्श, घृत तैलनी पेरें चीकट स्नेहवंत होय, ते कर्मप्रकृतिनुं नाम स्निग्ध जाणवुं. जे कर्मना उदयें जीवना शरीरनो स्पर्श, राखनी पेरें लू निःस्नेह होय, तेनुं नाम रूक्ष जाणवुं. ॥ ४१ ॥
॥ ए वर्णादिक वीश प्रकृतिमांहे शुज केटली ? अने केटली ? ते कहे बे. ॥
नील कसिणं डुगंधं, तित्तं कमयं गुरुं खरं रुकं ॥ सीच असुद नवगं, इक्कारसगं सुनं सेसं ॥ ४२ ॥
अर्थ - नील के० नीलवर्ण, कसिणं के० कृतवर्ण, ए वे वर्ण ने डुगंधं, के० 5गंध, ए एक गंध, तथा तित्तं के० तिक्तरस, करुषं के० कटुकरस. ए बे रस, अने गुरुं के० गुरुस्पर्श, खरं के० खरस्पर्श, रुकं जे० रूक्षस्पर्श, सीांच के० शीतस्पर्श, ए चार स्पर्श. असुनवर्ग के० एवं अशुन पापप्रकृतिनुं नवक जाणवुं. अने सेसं के० शेष रही जे इक्कारसगं के० अगीचार प्रकृति, ते शुभ जाणवी ॥ इत्यक्षरार्थः ॥ ४२ ॥
Jain Education International
दारिकशरीरश्री मांगीने इहां सुधी जे कर्मप्रकृति कही, ते सर्वपुल विपाकनी कही, जेजणी एनो विपाक एटले रसोदय ते जीवाश्रित औदारिक शरीर था
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org