________________
एन्
प्रकरणरत्नाकर नाग पहेलो. तेम अधर्मास्तिकायनी नमी के अवगाहना तेमां जम जे पुजल ने चेतन जे जीव ते बने स्थिर थायडे, तेथी अधर्मा स्तिकाय अव्य स्थिरतानुं कारण . ॥ २३ ॥
हवे श्राकाश अव्यनुं लक्षण कडेले. श्राकाश अव्य यथा. ॥दोहराः॥-संतत जाके उदर में, सकल पदारथ वास; जो जाजन सब जगत्को, सोश दरब श्राकाश. ॥२४॥
अर्थः-संतत के निरंतर जेना उदरमा समस्त पदार्थ वसी रह्याडे, अने जे सर्व जगत्तुं नाजन के श्राधारनूत , ते श्राकाश अव्य जाणवू. ॥ २४ ॥
हवे कालव्यतुं लक्षण कहे. काल अव्य यथा. ॥दोहराः॥- जो नवकरि जीरन करे, सकल वस्तु थिति गन, परावर्त्तवर्तन करै, काल दरब सो जान. ॥२५॥
अर्थः-जे अव्य वडे सघली वस्तुनी स्थिति बंधाय एटले पेहेलां सकल वस्तुने नवी बतावे, ने पबवामेश्री ते सघलीने जुनी करी देखाडे, अने उलट पालट वर्त्ता ववानी दशाधरे ते कालव्य जाणवू. ॥ २५ ॥ __ हवे या ग्रंथमां कहेवा लायक नव तत्व ने तेनुं वर्णन करे:-तेमां प्रथम जीवत त्वनी समज पाडेले. नवतत्त्व वर्णनं, जीवतत्त्व यथा. ____॥दोहराः॥-समता रमता उरधता, शायकता सुखनास; वेदकता चैतन्यता, ए सब जीव विलास. ॥ २६ ॥ - अर्थः-सर्व जीव बराबर जे ए समता, घटघटमां रमी रहेडे ए रमता, ऊर्ध्व दिशे गमन करवू ए उरधता, सर्व पदार्थनो जाणनार ते शायकता, सुखमय नासे ने तेथी सुखनास, सुखदुःख वेदे ए वेदकता, श्रने चेतना गुणथी चैतन्यता ए स घलो जीव तत्वनो विलास डे. ॥ २६ ॥
अथ अजीवतत्त्व यथा. ॥दोहाः॥-तनता मनता वचनता, जडता जड संमेल; लघुता गुरुता गमनता, ए अजीवके खेल. ॥२७॥ . अर्थः-शरीरपणुं, मनपणुं, वचनपणुं, जमवस्तुमां शेलनेल थवापणुं, लघुपएं, गुरु पणुं, गमनपणुं ए सर्व अजीवतत्त्वना खेल. ॥२७॥
अथ पुण्यतत्त्व यथा. ॥दोहराः॥-जो विशुभ नावनि बधे, अरु ऊरध मुख होय; जो सुखदायक जगतमें, पुन्य पदारथ, सोय. ॥ २७ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org