________________
~~
~~~
~
~~
~
~
૧૮૨
જૈનધર્મને પ્રાણ દેવ ગુરુ, ધર્મ તો જૈન પરંપરામાં તાત્વિક ધર્મ ત્રણ તોમાં સમાયેલું મનાય છેઃ દેવ, ગુરુ અને ધર્મ. આત્માની પૂરેપૂરી નિર્દોષ અવસ્થા એ દેવતત્વ; એવી નિર્દોષતા પ્રાપ્ત કરવાની સાચી આધ્યાત્મિક સાધના એ ગુરુતત્વ; અને બધી જાતનો વિવેકી યથાર્થ સંયમ તે ધર્મતત્વ. આ ત્રણ તત્વોને જૈનત્વને આત્મા કહેવો જોઈએ. એ તને સાચવનાર અને પોષનાર ભાવનાને એનું શરીર કહેવું જોઈએ. દેવતત્વને
ભૂલ રૂપ આપનાર મંદિર, એમાંની મૂતિ, એની પૂજા-આરતી, એ સંસ્થા નભાવવાનાં સાધનો, તેની વ્યવસ્થાપક પેઢીઓ, તીર્થસ્થાને એ બધું દેવતત્વની પિષક ભાવનારૂપ શરીરનાં વસ્ત્ર અને અલંકાર જેવું છે. એ જ રીતે મકાન, ખાનપાન, રહેવા આદિના નિયમે અને બીજાં વિધિવિધાન એ ગુરુતત્વના શરીરનાં વસ્ત્ર કે અલંકારો છે. અમુક ચીજ ન ખાવી, અમુક જ ખાવી, અમુક પ્રમાણમાં ખાવી, અમુક વખતે ન જ ખાવું, અમુક સ્થાનમાં અમુક જ થાય, અમુકના પ્રત્યે અમુક રીતે જ વરતાય, ઇત્યાદિ વિધિનિષેધના નિયમો એ સંયમતત્ત્વના શરીરનાં કપડાં કે ઘરેણાં છે.
[દઅચિં ભા. ૧, પૃ. ૫૬ ]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
