________________
[ શ્રી સિહર્ષિ : ઉપધાત સર્વ કર્મો, સર્વ ભાવે અને બાહ્ય તેમજ અંતર ખટપટ અને મવિકારે કથારૂપ આવી જાય, સર્વ અંતરના આવિર્ભાવાને રૂપક અપાય અને સર્વથી ન સમજાય તેવી અંદરની ગુપચુપ ચાલતી હિલચાલ સમજી શકાય એ આખી કલ્પના જ ભવ્ય હતી, એ રૂપક તદ્દન મલિક હતું અને એના પ્રત્યેક વિભાગમાં નવીનતા હતી.
એની સાબિતી માટે તે આ ગ્રંથ રજૂ કરવા પડે, પણ એટલું ન કરીએ ને એનાં સ્થળો અને પાત્રોનાં નામે જ વાંચી જઈએ તે પણ બસ થાય તેવું છે. આપણે થોડાં મુદ્દાનાં રૂપકે અત્ર રજૂ કરી તે વાત સાબિત કરીએ, એટલે એમાં સાર્વત્રિક મૈલિકતા જણાયા વગર નહિ રહે. નીચનું પત્રક ( લીસ્ટ) ગ્રંથમાંથી ગમે તે નામે લઈ તૈયાર કર્યું છે, કારણ કે પ્રત્યેક પાત્ર કે સ્થળ એ વાત સાબિત કરી રહે છે, તે પરથી એ મિલિક્તાની ખાત્રી થશે. (ભાવ) (રૂપક) (ભાવ)
(રૂપક) તામસી મન તામસચિત્ત નગર લિપ્સા
મોહરાજ રાગ રાગકેસરી રાજપુત્ર માયા
બહલિકા દ્રષગજેદ્ર રાજપુત્ર રસ્તે ચઢવું માર્ગનુસરિતા મન ચિત્તવૃત્તિ અટવી ભેળા થતા અગ્રહિતસંકેતા તરંગ ચિત્તવિક્ષેપ મંડપ સંસાર અદૃષ્ટમૂળપયેન્દ્રનગર વૈશ્વાનર દુષ્ટાશય
જઘન્યતા વિપર્યાસ મતિમોહ કર્મસમૂહગ્રહણ મળસંચય
શૈલરાજ વિચારવાળો માણસ બુધ વર્તન ચારિત્રરાજ રસમૃદ્ધિ
લેલતા
બુદ્ધિ આ પત્રક જેટલું મોટું કરવું હોય તેટલું થાય. એના પાત્રનું લીસ્ટ દરેક પ્રસ્તાવની શરૂઆતમાં આપ્યું છે તે જોવાથી જણાશે કે માત્ર પાત્રોનાં કે સ્થળોનાં નામની યોજના કરવામાં જ અસાધારણ મૌલિક્તા છે. એક વખત એ નામે વાંચી જવાય તો પણ ભારે આહલાદ કરે તેવાં છે અને જ્યારે જ્યારે એ નામાવલિ કેઈપણ વિચક્ષણ માણસે વંચાતી સાંભળી છે અથવા વાંચી છે
ક્રોધ
માન
વિદ્યા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
