________________
मेमनु मने विषयमाडी ज्ञान :]
૧૬૫ ધનની શોધમાં નીકળી પડેલા ધનશેખરને સ્વપરાક્રમથી દ્રવ્ય મેળવવું હતું. એ ધનના વિચારમાં નિમગ્ન થઈ ઉધાનમાં બંદર કિનારે બેઠો હતો ત્યાં કેશુડા( કિશુક)ના ઝાડને અંકુરે (પ્રાહ) શાખામાંથી નીકળીને પાતળો થતો થતો જમીન સુધી ગયેલે એણે જે.
तं च किंशुकपादपप्रारोहमवलोक्य स्मृतो मयाभिनवशिक्षितः खन्यवादः । चिन्तितं च । नूनमस्त्यत्र किंचिद्धनजातम् । यतोऽभिहितं खन्यवादे
नास्त्येव क्षीरवृक्षस्य प्रारोहो धनवर्जितः । स्तोकं वा भूरि वा तत्र ध्रुवं विल्वपलाशयोः ।। प्रारोहे भूरि तत् स्थूले तनुके स्तोकमुच्यते । रात्री ज्वलति तद्भरि सोष्मणि स्वल्पमीरितम् ॥ विद्धे तत्र भवेद्रक्तं यदि रत्नानि लक्षयेत् । अथ क्षीरं ततो रूप्यं पीतं चेत्कनकं भवेत् ॥ प्रारोहः स्यादुपर्युच्चैर्यन्मात्रेऽधोऽपि तावति । प्रदेशे निहितं नूनं विद्यते तन्निधानकम् ॥ उपरिष्टात्तनुश्चेत्स्यादधस्तात् पृथुलो यदि ।
प्रारोहोऽसौ निधि प्राप्तो विपरीतस्तु सोऽन्यथा ॥ મને સમજણ પડી તે પ્રમાણે મેં આનો અર્થ કર્યો છે (પ્ર. १. प्र. २. पृ. १४७५); पशु मेनु भू स्थ भने भन्यु नथी.. એ વિષય પર ઘણું લખાયેલું હોવું જોઈએ એમ જણાય છે. શ્રી સિદ્ધર્ષિ જણાવે છે કે થોડમિતિ જેવા એટલે “ખન્યવાદમાં કહ્યું છે.” એટલા ઉપરથી તમને બન્યવાદને સારી રીતે અભ્યાસ જણાઈ આવે છે. એ કેટલી સહેલાઈથી વાત પકડી લે છે તે જુઓ.
ततो निरूपितोऽसौ मया पलाशपादपप्ररोहो यावत्तनुकः तत्र चिन्तितं मया। स्तोकमत्र द्रविणं । ततो नखशुक्त्या विद्धोऽसौ मया यावन्निर्गतं पीतवर्ण क्षीरं ततः स्थितं मम मानसे यथा कनकेनात्र भवितव्यम् । ततः प्रेरितोऽहं सागरेण तस्योत्खननार्थ । ततो नमो धरणेन्द्राय नमो धनदाय नमो धनपालायेति मन्त्रं पठता खातः प्रदेशो मया । दृष्टं दीनारभृतं ताम्रभाजनम् । परिगणितं प्रयत्नेन यावत्सहस्त्रमात्रम ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
