________________
I
કર્તાનું અનેકવિષયગ્રાહી જ્ઞાન
શ્રી સિદ્ધર્ષિ ગણીએ અનેક વિષયાનુ જ્ઞાન પુસ્તકમાં બતાવ્યું છે. જે વિષયા લીધા છે તે બાબત સ ંક્ષેપમાં ઘણું બતાવી શકવાની કુશળતા તેમની કલમમાં છે. આવા પ્રતાપી લેખકા અહુ અલ્પ હાય છે. આના કેટલાક દાખલાઓ જરૂર બતાવવા યાગ્ય છે. એથી જણાશે કે તએ કેટલા વિષયાને ન્યાય આપી શકે છે.
X
X
X
( ૧ ) ન્યાય. ( Logic ) (a) ન્યાયનું જ્ઞાન આખા ગ્રંથમાં ભારાભાર રજૂ થાય છે. એક પ્રસંગ ખાસ જોવા જેવા છે. ચેાથા પ્રસ્તાવમાં ષપુરનાં નિવૃત્તિમા અતાવતાં વિમ` મામા જે વાર્તા કરે છે ત્યાં ન્યાય ઉપરના લેખકને કાબૂ જણાય છે. પ્રમાણુ સબંધમાં તેમની પેાતાની પરિભાષા જોઇએ.
...
Jain Education International
...
તાજમહેતુઃ પ્રમાળમ્ । તચતુર્થાં । તદ્યથા । પ્રત્યક્ષાनुमानोपमानशब्दाः प्रमाणानि । तत्र प्रत्यक्षमिन्द्रियार्थसनिकर्षोत्पन्नं ज्ञानमव्यपदेश्यमव्यभिचारि व्यवसायात्मकं प्रत्यक्षम् । तत्पूर्वकं त्रिविधमनुमानम् । तद्यथा । पूर्ववत्शेषवत्सामान्यतो दृष्टुं च । तत्पूर्ववत्कारणात्कार्यानुमानं यथा मेघोनतेर्भविष्यति वृष्टिरिति । शेषवत्कार्यात्कारणानुमानं यथा विशिष्टान्नदीपूरदर्शनादुपरि वृष्टो देव इति । सामान्यतो दृष्टं नाम यथा देवदत्तादौ गतिपूर्विकां देशान्तरप्राप्तिमुपलभ्य दिनकरेऽपि सा गतिपूर्वकैव समधिगम्यते । प्रसिद्धसाधर्म्यात्साध्यसाधनमुपमानं यथा गौस्तथा गवय इति । आप्तोपदेशः शब्द आगम इत्यर्थः । तदेवमिदं चतुर्विधं प्रमाणमभिहितम् ।
www
આ પદ્ધતિએ હકીકત આગળ નૈયાયિકદન માટે લખી છે. ન્યાયના અભ્યાસીને એ સમજાય તેવી છે. એના શબ્દા
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
