Siddharshi

SR No.: 002147
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1939
Total Pages: 651
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & History
File Size: 14 MB

Page 119

એ કાવ્યગ્રંથ છે ? ] રના પ્રત્યેક પથ્થરમાં, પ્રત્યેક શિખરમાં તેમજ નદી કે અટવીમાં પ્રાણ જઈ રહ્યા હતા અને એ પ્રાણ એમને કળાની નજરે અથવા કળા સાથે બતાવવા હતા. એ સિપ્રા નદી જુએ તો એમાં માળવાની વિલાસિનીઓનાં કુચતને નદીના પ્રવાહ સાથે અફળાતા બતાવવામાં સાર્થકતા માનતા ન્હોતા, પણ એમના મનમાં સિમા ઓર હતી, માલવીઓ ઓર હતી, કુચતટ ઓર હતા, ઊર્મિમાળાઓ ઓર હતી અને આસ્ફાલન એર હતાં. એ દરેકમાં ગૂઢ ભાવ જોઈ રહ્યા હતા અને એ વ્યક્ત કરવાની એમનામાં તાકાત હતી. આમાં અન્ય કાવ્ય કરનાર ઉપર આક્ષેપ કરવાનો આશય નથી. મારો ઈરાદે શ્રી સિદ્ધર્ષિના પ્રત્યેક વર્ણનમાં રહેલ ગૂઢ ભાવ વ્યક્ત કરવાનો અને તે ભાવ બતાવતાં તેમણે કળાકાર તરીકે જે સફળતા મેળવી છે તે બતાવવાનું છે. એમણે અરઘટ્ટ ઘટ્ટી–ટ જોયો (પ્ર. ૭, પ્ર. ૪) અને આપણે પણ અનેક વાર જોઈએ છીએ, પણ એમણે એમાં શું જોયું તે વિચારવા જેવું છે, છતાં રેંટનું વર્ણન કળાકાર તરીકે જરા પણ એમણે નરમ પડવા દીધું નથી. એમણે દારુની શાળા-પીડું જોયું ( પ્ર. ૭, પ્ર ૩. ) તે ત્યાંથી પણ બંધ શેાધી કાઢ્યો. સંસાર પરથી વૈરાગ્ય પ્રાપ્ત કરવાનું સાધન દારુના પીઠામાંથી પ્રાપ્ત થાય એ તો કલ્પનાની અવધિ છે. વેશ્યાવાડેથી શિખામણ લઈ આવનારની જેવી એ તે દુર્લભ વાત થઈ છતાં એમને તો કઈ પણ વસ્તુ તત્વજ્ઞાનીની નજરે જોવી હતી એટલે એ ચાલ્યા ત્યારે જે વસ્તુ એમની નજરમાં આવી, તેને એમણે ઉપયોગ કર્યો છે અને તે પણ ઘણું સફળ રીતે કર્યો છે.
મને એમ લાગે છે કે એક દિવસ શ્રી સિદ્ધર્ષિ ઉપાશ્રય બહાર નીકળ્યા હશે અને જે બનાવ બને તેમાંથી વૈરાગ્ય લેવાના પ્રસંગે ઉપસ્થિત કરવાને તેમણે નિશ્ચય કર્યો હશે. આપણે એક કલપના કરીએ. તેઓ ઉપાશ્રયમાંથી બહાર નીકળ્યા ત્યાં આગની બૂમ પડી હશે, દોડાદેડ ચાલી હશે, સમય સવારના પાંચ છ વાગ્યાને હશે, તેઓશ્રી Úડિલ જતા હશે, આગળ ચાલતાં રાત્રે દારુ પી મસ્ત બનેલાના થયેલા હાલહવાલ નજરે જોયા હશે, નગર બહાર નીકળ્યા ત્યાં અણેદય થઈ ગયો હશે, ખેતરમાં સેંટ શરૂ થઈ ગયા હશે, Úડિલ કાર્યથી પરવારી પાછા ફરતા હશે, ત્યાં દરવા