________________
પ્રકરણ ૬ ]
ચાર વ્યાપારી કથાનક.
૧૭૦૩
જ્યારે જ્યારે એ થાડો થાડા વેપાર કરવા મન કરતા ત્યારે ત્યારે ધૂતારા લોકોથી તે ઠગાઇ જતા હતા, કેમ કે જ્યારે એ શંખલા, કાચના કટકા અથવા કેડિઓ જોતા ત્યારે એના ઉપર ઉપરના ચકચકાટ જોઇને એને એ રન ધારતા અને એવી મામુલી ચીને ધૃતારા લોકો એની પાસે લાવી વેપારને અવસરે રત્ન તરીકે ઠસાવી દેતા અને એ આપડો પોતાને પરીક્ષા ન હેાવાથી એ વસ્તુ લેવાને તૈયાર થઇ જતેા. આવી રીતે હિતજ્ઞ રસદ્વીપે આવ્યો તે ખરા, પણુ પાતાના સ્વાર્થ સાધવાને અશક્ત રહ્યો.
ચેાથે મૂઢ નામના સાર્થવાહના પુત્ર અને ચારૂના મિત્ર જાતે તે રતની પરીક્ષા ખીલકુલ જાણતા નહાતા પરંતુ અન્ય મૂઢની મૂર્ખતા. કોઇ એની પાસે આવીને રત્નના ગુણદોષ સમજાવે ત્યારે પણ માહમૂઢ હાઇને તે સ્વીકારતા નહાતા. વળી એને કમળના ઉદ્યાનમાં ફરવું ગમતું હતું, મેટા વનામાં શાભા જોવાનો શોખ હતા, અગિચામાં લટાર માર્યાં કરવી પસંદ હતી, ચિત્રો જોવામાં મહુ રૂચિ હતી અને દેવમંદિરની શોભા જેવામાં રસ પડતા હતા અને એવા એવા વેપારને નુકસાન કરે તેવાં કામેામાં જ તેના ઘણા ખરા વખત વ્યતીત થતા હતા. એટલે તે તે રત્નોને ઓળખી શકયા નહિ અને પરિણામે સાચાં રન ઉપર તેા ઉલટા દ્વેષ કરતા રહ્યો અને આખા વખત વાડીગિચામાં ફરવા હરવામાં અને કૌતુક જોવામાં તેમજ કુતૂહળ કરવામાં પડી રહ્યો અને કોઇ કોઇ વખત ધૂતારા લોકોના હાથે શંખલા કાચના ટૂકડા કે કેડિએ માત્ર લેતા રહ્યો. રવથી ભરેલ ચારૂનું વહાણ મિત્રો સાથે તેનું વિચારણીય સંભાષણ સાચા ઉપદેશની વ્યક્તિગત જૂદી જૂદી અસર.
હવે ચારૂએ તેા પેાતાનું વહાણ મૂલ્યવાળાં રનોથી ભરી દીધું અને પેાતાને નગર (સ્વસ્થાન) પાછા ફરવાની ઇચ્છા કરી. તે વખતે પેાતાના મિત્રોનું શું થયું છે તેની ચિંતા કરતા તે પ્રથમ યાગ્ય પાસે આન્યા. બન્ને વચ્ચે તે પ્રસંગે નીચે પ્રમાણે વાતચીત થઇ.
Jain Education International
યા ગ્ય ના
સંવ્યવહાર.
ચારૂ—“ ભાઇ ! હવે હું તે દેશમાં જ છું. તારે આવવું છે?” ચાગ્— મિત્ર ! મારૂં વહાણુ તા હજી ભરાણું નથી, મને તે હજી સુધી માત્ર થાડાં રત્નો જ મળ્યાં તે મેં એકઠાં કર્યાં છે.”
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
