________________
પ્રકરણ ૬ ]
*
ચાર વ્યાપારી કથાનક
Jain Education International
*/
ચાર વ્યાપારી કથાનક
વસંતપુર નગરમાં ઘણા સાર્થવાહા ( મેટા વેપારીઆ ) રહેતા હતા. તેમાં ચાર સાર્થવાહપુત્રોને અંદર અંદર ઘણા સ્નેહ હતા અને પ્રીતિને પરિણામે તેએ એક બીજાના પરમ મિત્રો થયા હતા. વેપારીના કરાઓ અને સમુદ્રને કાંઠે રહેનારા એટલે તેમને વેપાર કરવાની ઘણી ઇચ્છા થતી હતી, તેથી તેઓ અનેક આવો જળચરો અને બીજા અનેક પ્રકારના સેંકડો ભયાથી ભરેલા સમુદ્રને આળંધીને વેપાર કરવા માટે રદ્વીપે ગયા. એ ચારે મિત્રોનાં નામે અનુક્રમે ચારૂ, ચેાગ્ય, હિતજ્ઞ અને મૂઢ હતાં. આ નામ ખરાબર ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે, કારણ કે જેવા તે નામે હતા તેવા જ તે કાર્યે પણ હતા, મતલબ તેમનાં નામને સાર્થક કરે તેવી પ્રકૃતિના તેઓ હતા, તે હવે પછી કહેવાની વાર્તા ઉપરથી તમારા સમજવામાં આવી જશે. રદ્વીપ સર્વ રત્નોની ખાણ કહેવાય છે, પરંતુ પુણ્ય વગર એ દ્વીપે જવાનું પણ બની શકતું નથી. એ દ્વીપ ઘણા સુંદર છે અને ભાગ્યવાનને જ પ્રાપ્ત થાય છે. છતાં ત્યાં પણ ઉપાય કર્યાં વગર-મહેનત કે પ્રયત્ન કર્યાં વગર રનના ઢગલા મળી જતા નથી. સામે ભેજન આવી પડેલું હેાય તા પણ જો પ્રાણી પેાતાના હાથ ન હલાવે તેા ભાજન ખાઇ શક્તા નથી.
રતદ્વીપ.
ચાર વ્યાપારી અને રવો.
૧૭૦૧
હવે ચારૂએ તે રદ્વીપે જઇને બીજા કોઇ પણ ધંધાને દૂર મૂકી દીધા. એણે તે શુદ્ધ મનથી રલો એકઠાં કરવાના ચારૂના ઉદ્યોગ. અને ગ્રહણ કરવાનેા જ ધંધા માંડ્યો અને બીજી કોઇ પણ આકાંક્ષા કે ઇચ્છાને માર્ગ આપ્યા નહિ. એ ચારૂ જાતે ઘણા વિચક્ષણ હતેા તેથી જૂદા જૂદા ઉપાય કરીને ત્યાંના લોકોને પોતાના તરફ આકર્ષતા હતા અને દરરોજ નવાં નવાં રવો એકઠાં કરતા જતા હતા. એ દૃઢ નિશ્ચયવાળા નરોત્તમે થાડા વખતમાં પેાતાના આખા વહાણને મહા મૂલ્યવાળાં રત્નોથી ભરી દીધું. એનું કારણ એ હતું કે એક તેા અને પાતાને જ રત્નની પરીક્ષા હતી, તેથી રત્તના ગુણુદોષ ખરાબર જાતે જ જાણતા હતા અને બીજી તેને
૩૧
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
