________________
પ્રકરણ ૨૪]
કનકમંજરી.
૫૯૯
<
<
મેં હાહારવ કરી મૂક્યો. મારા જખરો પોકાર સાંભળીને કુંવરીની માતા મલયમંજરી ત્યાં તુરતજ આવી પહોંચ્યાં. તેમણે પણ · અરે કજિલા ! આ શું છે? શું છે?' એમ પૂછ્યું અને કનકમંજરીની સામું જોઇને તે પણ રડવાં લાગ્યાં. ત્યાં રસુગંધીનેા સારી રીતે વધારો થયેલા હોવાથી, કનકમંજરીના હૃદયમાં પેાતાની માતા ઉપર ઘણા પ્રેમ હાવાથી તેમજ તેણે વિનયગુણના સારી રીતે અભ્યાસ કરેલા હોવાથી તેને જરા ચેતના આવી, તેણે શરીરને જરા મરડ્યું, અને અગાસાં ખાવાં માડ્યાં. પછી મલયમંજરીએ કુંવરીને પેાતાના ખેાળામાં બેસાડી અને પૂછવા માંડ્યું. દીકરી કનકમંજરી ! તને શું થાય છે?” કનકમંજરીએ જવાબ આપ્યા માતાજી ! મને બીજી કાંઇ પણ ખબર પડતી નથી. મારા શરીરને માત્ર દાહવર પીડા કરે છે.’અમે તે સર્વ આકુળવ્યાકુળ થઇ ગયાં હતાં તેથી તેના શરીર ઉપર ચંદનનું વિલેપન કરવા લાગ્યાં, કપૂરના ઠંડા પાણીના છાંટણાયુક્ત પંખાદ્વારા તેના અંગ અને અવયવપર ઠંડો પવન નાખવા લાગ્યાં, તેના શરીપર ઠંડા તાડછાને પંખા લઇને ઠંડક કરવા લાગ્યાં, નાગરવેલના પાનની બીડીઓમાં કપૂર નાંખીને વારંવાર તેને આપવા લાગ્યાં અને બીજી અનેક પ્રકારે તેને ટાઢક કરવા લાગ્યાં. તે વખતે સૂર્ય આથમી ગયા, રાત્રીના પતિ ચન્દ્ર ઉદય પામ્યા અને ચાંદનીએ આકાશને છાઇ દીધું. તે વખતે મેં ( કપિંજલાએ ) માતા મલયમંજરીને કહ્યું ખા! આ સ્થાન અંધીઆર હાઇને જરા ગરમ વધારે છે, માટે કુંવરીને જશ વધારે હવાવાળા ઉઘાડા સ્થાનમાં લઇ જઇએ તે વધારે સારૂં.' રાણીના તેમ કરવાના હુકમ થવાથી તે રાજમહેલની અગાશી જે વિશાળ હિમાચળ પર્વતની શિલાનેા વિભ્રમ ઉત્પન્ન
*
બાહ્ય ઠંડા
ઉપચાર.
૧ કપિંજલા દાસી આ વાત સારથિને કહે છે-સારથિ તે વાત નંદિવર્ધન કુમારને કહે છે અને સંસારી જીવ પેાતાને અનુભવ સદાગમ સમક્ષ કહે છે.
Jain Education International
૨ કનકમંજરીને સાવધ કરવા ઘણાં સુગંધી દ્રવ્યેા એકઠાં કરવામાં આવ્યાં હતાં, તેથી ચાપાસ સુગંધ પસરી રહી હતી. સુગંધથી સાવધાની આવે છે, એ એક સાવધ કરવાના જાણીતા બાહ્ય ઉપચાર છે.
૩ દાહવરઃ સખ્ત તાવ, તાપ.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
