________________
૫૪૪
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. [પ્રસ્તાવ ૩ ગુરૂ મહારાજની આ પ્રમાણેની દેશના સાંભળ્યા પછી સર્વેએ એક સાથે ગુરૂમહારાજને કહ્યું “સાહેબ ! આપ અમને આજ્ઞા આપો, આપને હુકમ ઉઠાવવા અમે તૈયાર છીએ.”
રાજર્ષિ શમનનું શંકા સમાધન.
શુભસુંદરી અને અકુશળમાળાના પુત્રો સામાન્યરૂપાના વિચિત્ર બાળકની માટી સંખ્યા, કર્મવિલાસના સર્વ પુત્રો અને તેના ત્રણ પ્રકાર,
સામાન્ય કર્તવ્ય પ્રેરણું અને યોગ્ય સ્પષ્ટીકરણ, તે વખતે પિતાના મુખ ઉપર મુહુપત્તિ રાખીને અત્યંત આનંદમાં આવી શત્રુમર્દન સાધુએ આચાર્ય મહારાજને સવાલ કર્યો “હે પ્રભુ ! મનીષીનું ચિત્ત ઘણું વિશાળ, મેલ વગરનું, ધીર, ગંભીર, ઉદાર, દયા-તત્પર, ચિંતા વગરનું, દ્વેષના સંબંધ વગરનું, અચંચળ, જગતને આનંદ આપનાર અને ટુંકામાં કહીએ તે વાણુથી જેનું વર્ણન ન કરી શકાય તેવું છે. તે તેવું ચિત્ત શું બીજા કેઈનું હોય ખરું? અહો! એનું એવું સુંદર ચિત્ત જોઈને અને તેનું વર્તન વિલેકીને અમારાં સર્વ સાંસારિક બંધને શિથિલ થઈ ગયાં અને આ ભયંકર સંસારકારાગ્રહમાંથી રાત્રે મુક્ત થઈ ગયા! પ્રભુ ! એવું ચિત્ત કેઇનું હોય ખરું કે નહિ તે અમને સમજાવો.”
ગુરૂમહારાજ બોલ્યા “એ મનીષીની માતા શુભસુંદરીનું નામ તો તમે અગાઉ સાંભળ્યું છે. એ શુભસુંદરીના જેટલાં છોકરાં છે તે સર્વેનું એવાજ પ્રકારનું નિર્મળ મન હેય છે.”
રાજા પિતે તે હવે તેનું તત્વ કાંઈક કાંઈક સમજી ગયો હતો તે પણ ભોળા લેકને બંધ થવા માટે મસ્તક નમાવીને શત્રુમર્દન
૧ દીક્ષા લીધા પછી કઈ પણ કાર્ય પોતાની મરજીથી કરાતું નથી, ગુરૂમહારાજની પ્રત્યેક કાર્ય માટે અને સામાન્ય ચાલુ બાબત માટે પણ આજ્ઞા લેવી પડે છે. એ સંપ્રદાય અનુસાર છો અઠ્ઠી એટલે “ આપ આજ્ઞા કરે ” “ હું આ પનાથી અનુશાસન કરાવવા ઇચ્છું છું” એમ કહી શિષ્ય દરરોજ આદેશે માંગે છે. નિયંત્રણ માટે આ રિવાજ બહુ ઉપયોગી છે.
૨ મુખવસ્ત્રિકાર મુખની પાસે હાથમાં નાનું વસ્ત્ર જીવદયા વિગેરે અનેક વિશાળ હેતુથી રાખવામાં આવે છે તેને “મુહુપત્તિ' કહેવામાં આવે છે. વધારે અપભ્રંશ થતાં તેને “મમતી” પણ કહેવામાં આવે છે. તેનું પ્રમાણ ૧૬ આંગળનું ચિરસ હોય છે. તેને ઘડ વાળીને રાખવામાં આવે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
