________________
૪૩૪
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા.
[ પ્રસ્તાવ ૩
જુએ ? જે મૂર્ખ પ્રાણીએ 'જાતિદેષથી સ્ત્રી વિગેરે કામળ પદાર્થોની ઇચ્છા રાખતા નથી અને તેના તરફ પસંદગી બતાવતા નથી તેએ રસ્થાન દોષને લીધે મહારતને છેડી દેનાર જેવું આચરણ કરે છે. ” તેના આવા જવાબ સાંભળીને મધ્યમબુદ્ધિએ પેાતાના મનમાં વિચાર કર્યો કે આ ખાળને કાંઇ પણ શિખામણ આપવાના પરિશ્રમ કરવા તે તદ્ન નકામા છે, કારણ કે એ હવે શિખામણને ચોગ્ય રહ્યો નથી. વસંત સમય,
લીલાધર ઉદ્યાન. કામદેવ મંદિર,
આવી રીતે ખાળ, મધ્યમમુદ્ધિ અને મનીષી વર્તન કરી રહ્યા છે, તેવામાં મન્મથને જાગૃત કરનાર વસંત ઋતુના કાળ આવી પહોંચ્યા. તે વખતે વનના જૂદા જૂદા સર્વ વિભાગો સુંદર વસંતપુષ્પા ( ફુલા ) ના સમૂહથી ભરપૂર થઇ ગયા છે વર્ણન. અને ગણગણાટ કરતા અને અહીંથી તહીં ઉડતા ભમરાઓના ઝંકાર સ્વરથી ( ગણગણાટથી ) અત્યંત મનોહર દેખાવા લાગ્યા છે; પતિ સાથે વિચરતી પ્રેમાળ પત્નીના હૃદયને આનંદ આપનાર મીડી કોયલના ટહુકાથી વનના ભાગેા ગાજી રહ્યા છે; ઉઘડેલા-વિકાસ પામેલા કેશુડાના અગ્રભાગમાં રહેલ લાલ પુષ્પાના સમૂહ વિયોગથી દુ:ખી થતી સ્ત્રીને જેવા માંસના પિંડ દેખાય તેવે એકદમ લાલ વર્ણના દેખાય છે; આંબાની માંજર ચારે દિશાને સુગંધિત અનાવી રહી છે અને વસંતના રાજ્યથી આનંદમાં આવીને ધૂળ સાથે ક્રીડા કરે છે ( મતલબ કે વસંત ઋતુમાં આંબા પરથી માંજર જમીનપર પડે છે); દેવતા અને કિન્નરનાં જોડલાંએ વનમાં આવીને અનેક પ્રકારની ક્રીડાએ અને આનંદ કરી રહ્યા છે તેથી મનુષ્યલાકનું વન જાણે સ્વર્ગનું નંદનવન હેાય તેવી રમણીયતાની કથાને કહી રહ્યું જણાય છે; ચર્ચરીની રમત સારી રીતે રમાઇ રહી છે; ઘેર ઘેર હીડાળા
૧ જાતિદોષઃ શ્રી અમુક જાતિની છે તેવા જાતિના કારણે સ્રીનેા કેટલાક ત્યાગ કરે છે.
૨ સ્થાનદોષઃ રત્ન ખારા દિરયામાં થાય છે માટે તજવા યેાગ્ય છે એવી
માન્યતા.
રૂ મન્મથઃ કામદેવ, અનંગ.
૪ ચર્ચરી: વસંત ઋતુની એક જાતની કીડા છે. ઉત્સાહ હર્ષની રમત. અથવા રમત કરનારાએની ટાળીએ આનંદ કરી રહી છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
