________________
પીઠબંધ] સંસારરસિકની ખાલી અભિલાષાઓ. કલ્પથી તે દરિદ્રીના મનમાં વ્યાકુળતા રહ્યા કરે છે અને દરેક ક્ષણે નકામું રૌદ્રધ્યાન કર્યા કરે છે. તે ભિખારી તે નગરમાં દરેક ઘરે રખડે છે, પણ તે બાપડાને જરા પણ ભેજન મળતું નથી, એટલે ઉલટ તેના હૃદયને ખેદ વધ્યા કરે છે અને પ્રતિદિવસ અનેક ગણે વધારે વધારે થયા કરે છે. કદાચ કઈ વખત દેવવશે તેને જરા તુચ્છ ભજન મળી જાય છે તો જાણે પિતાને મોટું રાજ્ય મળ્યું હોય તેમ તે આખી દુનિયાને પિતાથી હલકી માને છે.” દરિદ્રીના સંબંધમાં ઉપર પ્રમાણેની મતલબની હકીકત કહી હતી તે સર્વ મારા જીવન સંબંધમાં બરાબર યોજવી તે આ પ્રમાણે આ સંસારમાં હમેશાં પરિભ્રમણ કરતાં શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ અને
સ્પર્શ એ પાંચે ઇંદ્રિયના વિષયે, સગા સંબંધીઓનો ભજનનો સમૂહ, ધન કનક વિગેરે તથા કામ, ક્રીડા ને વિકથા આંતર ભાવ. વિગેરે સંસારવૃદ્ધિનાં કારણો હોવાથી અને અજીર્ણ
કરનાર હોવાથી તેને કદન્ન, તુચ્છ-અધમ ભજન તુલ્ય સમજવાં; કારણ કે તે સંસારવૃદ્ધિનાં કારણે હોવાથી અને કર્મસંચયરૂપ અજીર્ણ કરનાર હોવાથી ભેજનની સાથે બરાબર સરખાવી શકાય તેવાં છે. મહામોહમાં આસકત થયેલો આ જીવ વિચાર કરે છે તે ઉપર બતાવેલા દરિદ્રીના રદ્રધ્યાન સાથે સરખાવવા યોગ્ય છે. આ પ્રાણી વિચાર કરે છે કે “હું ઘણી સ્ત્રીઓને પરણીશ; તે મારી સ્ત્રીઓ એટલી રૂપવંત હશે કે પોતાનાં રૂપમાં તેઓ સ્વર્ગ મૃત્યુ પાતાળની સર્વ સ્ત્રીઓને હરાવી દેશે, એટલી સૌભાગ્યવાળી હશે કે તેમાં તેઓ કામદેવની સ્ત્રી રતિ)ને પણ હટાવી દેશે, એટલી વિલાસવતી હશે કે તેવટે તેઓ મોટા મેટા મુનિઓનાં મનને પણ ક્ષોભ પમાડશે, એવી કળાવાળી હશે કે તેમાં તેઓ બૃહસ્પતિને પણ હસી કાઢશે અને વિજ્ઞાન (કળા કૌશલ્ય)માં એટલી પ્રવીણું હશે કે તે વડે તેઓ પતાની જાતને પંડિત માનનારાઓનાં ચિત્તને પણ રીઝવી શકશે. આવી ગુણ લક્ષણવાળી સુંદર આકર્ષક સ્ત્રીઓનાં હૃદયને વલ્લભ પતિ હું થઈશ. એ મારી વહાલી સ્ત્રીઓ પારકા પુરુષની ગંધને પણ સહન કરશે નહિ, મારી આજ્ઞાને કદિ પણ લેપશે નહિ, મારા મનને તેઓ દરરોજ અત્યંત આનંદ આપશે, હું તેઓ ઉપર જરા ઉપર ઉપરનો ખેટ કેપ બતાવીશ ત્યાં તો તેઓ મને રાજી કરવા મંડી જશે, કામક્રીડાની પોતાની ઈચ્છા પૂરી પાડવા માટે તેઓ મારી અનેક
૧ રાજકથા, દેશકથા, સ્ત્રીકથા અને ભોજનકથા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
