Page Text
________________
એ બધું પામી ગઈ.
એણે પતિને પૂછ્યું : “શું આપણે માણસ નથી ? શું ઢોર છીએ ? માણસ બનજો” એમ સંતે શા માટે કહ્યું ?'
આ સાંભળી પુરુષને પણ જરા વિચાર આવ્યો. વાત સાચી હતી. સંતે આમ કેમ કહ્યું ? એણે મનમાં ગાંઠ વાળી કે એ ફરી મળશે ત્યારે પૂછીશ.
કોઈ પણ વચન પર ઊંડાણથી વિચાર કરીએ તો જ વક્તાની વાણીનો મહિમા સમજાય, નહિ તો શ્રવણ માત્ર એક વ્યસન બની જાય. વ્યસનની પ્રવૃત્તિ માણસ કરે ખરો, પણ એમાંથી પ્રકાશ ન મેળવે.
પ્રકાશ તો ઊંડા ચિંતન પછી જ મળે. બે વર્ષ પછી ફરી સંત પધાર્યા ત્યારે પેલી સ્ત્રીએ પૂછયું : મહારાજ ! “માણસ થજો' એનો અર્થ શું ? શું અમે ઢોર છીએ ?' સંતે પોતાની પાસે એક કાચ હતો તે આપતાં કહ્યું :
‘લો આ કાચ. આ એવો અદ્દભુત કાચ છે કે એના ઉપરના ભાગમાં જોશો તો તમે માણસ દેખાશો અને અંદરના ભાગમાં જોશો તો તમે જે છો તે દેખાશો.”
સ્ત્રીએ કાચના અંદરના ભાગમાં જોયું ને ચમકી ઊઠી. પતિએ પૂછયું : “કાં ?”
સ્ત્રીએ ભડકીને કહ્યું : “ઓ બાપ રે ! હું તો આમાં કૂતરી દેખાઉં છું, અને શેરીના નાકા પર ઊભી રહીને ભસી રહી છું. હાય રે.... હું કૂતરી ?”
ઉતાવળિયા પુરુષે કહ્યું : “આમ લાવ; મને જોવા દે.”
પોતાની જાતને જોતાં જ રાડ પાડી : “અરે, આ શું ? હું ગધેડો ? ઉકરડા ઉપર ઉભા રહી ભૂકનાર હું ગદર્ભ ? અરે, મહારાજ ! જુલમ કર્યો ! તમે અમને આમ જનાવર કાં બનાવો ?”
સંતે કહ્યું : “ભલા માણસો ! આમાં હું શું કરું ? તમે જે રીતે જીવો છો તેવા આમાં દેખાઓ છો ! માણસ બહારનો આકાર ગમે તે મેળવી શકે, પણ અંદર કૂતરા જેવો છે કે માણસ જેવો, તે જ ખરો પ્રશ્ન છે. જે મનથી સત્યને પૂજતો નથી, સત્યને ઉચ્ચારતો નથી, સત્યને આચરતો નથી અને જેનાં મન ને વાચાનો મેળ નથી તે મનુષ્ય હોવા છતાં પણ છે. તે ભાષણ કરતો નથી પણ ભસે છે; બોલતો નથી પણ બકે છે !'
આ લેખનો વિષય છે વાણીના તપની વિચારણા. જીવન ગંભીર વિચારણા માગે છે. બહાર ગમે તે હો, હું એ અંગે કંઈ જાણવા નથી માગતો.
જીવન-માંગલ્ય * ૭૫
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002142 |
| Book Title | Jivan Mangalya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chitrabhanu |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 314 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & History |
| File Size | 11 MB |