Jivan Mangalya

SR No.: 002142
Original Sutra Author: N/A
Author: Chitrabhanu
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir Ahmedabad
Publication Year: 2008
Total Pages: 314
Language: Gujarati
Classification: Book_Devnagari & History
File Size: 11 MB

Page 243

વાતો કરતાં કરતાં એની પકડમાંથી તમે સરકવાનો કેવો કુશળતાભર્યો ઉપાય શોધો છો ?
એમ આ સંસારમાં પણ એ જ કામ કરવાનું છે. આપણે સંસારના એક સકંજામાં આવી ગયા છીએ. તમે એકદમ ભાગવા જાઓ તો બધાય લોકો તમારાં કપડાં ફાડી નાખે ત્યાં સુધી તમને વળગશે : “નહિ, તમે નહિ જાઓ. તમારું અમારે કામ છે.” કારણ કે રળીવળીને બધાયનાં પેટ ભરતો હોય અને ચિંતા કરતો હોય એવો વગર પગારનો નોકર ક્યાંથી મળે ? હું ઘણા વૃદ્ધ માણસોને જોઉં છું. છેલ્લી ઘડી આવે ત્યાં સુધી એ દુકાને બેસે, છોકરાઓનાં છોકરાંને રમાડતા રમાડતાં રાજી થાય અને મનમાં માને : “આ છોકરાંઓનું મારા વગર કોણ કરશે ?” પણ એ ગમારને ખબર નથી કે તું જો ચિંતામાં ઊપડીશ તો તારું કોણ કરશે?
એ ઘરનાં લોકો પણ જાણે છે કે આજના જમાનામાં બસો રૂપિયા આપતાં પણ પ્રામાણિક નોકર મળતો નથી; અને આ માણસ વગર પગારે ખાલી બે ટંક રોટી ખાઈને આખો દહાડો આપણે માટે મહેનત કરતો હોય તો એમાં શું ખોટું છે !
એટલે એ લોક તમને રાજી રાખવા જરૂર પ્રયત્ન કરે. પણ જીવે પોતે તો સમજવું જોઈએ કે “ભાઈ, હવે મારું શું ? હું આ બધું સાચવ્યા કરીશ, લોકોને મળ્યા કરીશ, વેવાણો અને વેવાઈઓને મનાવ્યા કરીશ, સગાંવહાલાંઓને બોલાવ્યા કરીશ, ગામમાં જેટલાં લગન હોય તેમાં હાજરી આપ્યા કરીશ, જેટલી મોકાણ હોય એમાં રોયા કરીશ, તો જીવન આમ ને આમ પૂરું થઈ જશે.” હા, એમ કરનાર માણસને દુનિયા બહુ ડાહ્યો માણસ ગણશે, વ્યવહારકુશળ માનશે અને કહેશે કે આને ઘણી ઓળખાણ હતી.
પણ આત્માની ઓળખ વિના આ બધી જ ઓળખ નકામી છે. આત્માની ઓળખ કરવા માટે આ મનુષ્યજન્મ જ શ્રેષ્ઠ છે, દેવોનો જન્મ પણ નહિ.
દેવો મનુષ્ય કરતાં ઘણાં સમૃદ્ધ છે : હીરાથી, પન્નાથી એ શોભતા હોય છે છતાંય દેવોનો ભવ માનવના ભવ કરતાં ઊંચો નથી.
આચાર્યશ્રી સ્વયંભવસૂરીશ્વરે દશવૈકાલિકના પ્રારંભમાં જે શ્લોક બનાવ્યો એ શ્લોક નથી, પણ જીવનમંત્ર છે.
“ધષ્ણ મંનિવડ્યું. ૩હિં રસંગમો તવો;
देवा वि तं नमसंति, जस्स धम्मे सया मणो ।" અહિંસા, સંયમ અને તપ – આ ત્રણ તત્ત્વયુક્ત એવો ધર્મ એ સર્વ
૨૩૪ - જીવન-માંગલ્યા