________________
એક સજ્જને આખી સભા તરફ દૃષ્ટિ કરી દરેકના ગુણ-અવગુણ જોવા માંડ્યા, તો દરેકમાં કંઈક ને કંઈક ભલાઈ દીઠી; સંપૂર્ણ દોષી કોઈ ન દેખાયો.
પછી એમણે રાજાને કહ્યું, “આ સભામાં સારો માણસ કોણ છે તે શોધી આપો.”
એક દુર્જન હતો. એણે સારો માણસ શોધવા નજર ફેરવવા માંડી પણ એને કોઈ સારો ન દેખાયો. દરેકમાં એણે કંઈ ને કંઈ અવગુણ જ જોયા.
જે દિવસે આપણામાંથી દોષદૃષ્ટિ નાબૂદ થશે, તે દિવસે જ આપણે મનુષ્ય થઈ શકીશું.
દુર્યોધન દોષદૃષ્ટિવાળો હતો તેથી તેણે બધામાં દોષ જ જોયા. ધર્મરાજ ગુણદૃષ્ટિવાળા હતા તેથી તેમણે બધામાં સદ્દગુણો જ નિહાળ્યા. તેથી જ કહેવત પડી : યાશી વૃદિ: તાદશ દિ: | દૃષ્ટિ બગડેલી હોય, પછી સૃષ્ટિ નિર્મળ ક્યાંથી થાય ? દૃષ્ટિ બગડી છે, તેથી જ ઔદાર્ય વિરમી ગયું છે. દષ્ટિ બગડી છે, તેથી જ સગુણો ઝાંખા પડ્યા. ધર્મ આપણી દૃષ્ટિ સુધારવાનું કહે છે. ધર્મનો ઉપયોગ દુનિયાને સુધારવા કરતાં જાતને સુધારવા માટે છે.
બીજાનાં ઘરોની સજાવટ કરનાર આર્કિટેક્ટ કે ડેકોરેટર જો પોતાનું ઘર સજાવી ન શકે તો શા કામનો ?
આપણો ધર્મ દુનિયાના શણગારનું સાધન બનવાને બદલે, આપણી હૃદયસજાવટનું સાધન બને એટલું આપણે ઇચ્છીએ.
એ માટે, વિચારપૂર્વકનું હૃદય-ડોકિયું કરવું પડશે, ને મંથન કરીને પોતાને ઓળખવો પડશે.
હતું, છે, અને રહેશે – એનું નામ સતુ.
આત્મા સત્ છે. એ હતો પણ ખરો, છે પણ ખરો, ને રહેવાનો છે પણ ખરો.
સંસારની બધી જ વસ્તુઓ ચાલી જાય કે ફરી જાય કે મરી જાય તોય આત્મા તો નથી જ મરવાનો.
એક વિજ્ઞાનીએ મને કહ્યું, “પૃથ્વીને દશ લાખ વર્ષ થયાં હશે.”
ત્યારે મેં એને કહ્યું, “પૃથ્વીને ભલે દશ લાખ વર્ષ થયાં હોય, આજે અમે તો એથીય આગળના છીએ, કારણ કે પૃથ્વી જડ છે, અમે તો ચૈતન્ય છીએ. ચૈતન્યને કોઈ બનાવી શકતું પણ નથી, મટાડી શકતું પણ નથી.”
આ વિચાર મરણની ભીતી દૂર કરે છે, ને મનમાં શ્રદ્ધા પેદા કરે છે
૧૫ર જીવન-માંગલ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org