________________
“ના, પરંતુ આ સ્ત્રીનો (ઘોડીનો) સવાલ છે... અને એ સ્ત્રી જ ઉકેલી શકશે; પુરુષો ઉકેલી નહિ શકે.”
આજે કેટલાક કાર્યકરો સ્ત્રીની સમસ્યાઓ ઉકેલવા મેદાનમાં આવ્યા છે. પરંતુ એ પોતાના ઘરની જ સમસ્યા ઉકેલી શકતા નથી ત્યાં બીજી સમસ્યા ક્યાંથી ઉકેલવાના હતા ? ઘરમાં લડાલડી થતી હોય, ઘરમાં ભાઈસાહેબની કશી ગણના ન હોય, અને દુનિયામાં સ્ત્રી-સમસ્યા ઉકેલવા નીકળી પડે. મેં જોયું છે કે, આજે જે કેટલાક સ્ત્રી-સમસ્યા ઉકેલવા નીકળી પડ્યા છે કે મોટે ભાગે ઘરના દાઝેલા અને બળેલા છે.
સ્ત્રીનો પ્રશ્ન સ્ત્રી સિવાય અન્ય કોઈ ઉકેલી શકવાના નથી. એટલે જ સ્ત્રીઓએ પ્રજ્ઞા કેળવવાની છે.
મૃગધર કહે “કેવી રીતે ?” - વિશાખા કહે, “જુઓ, સીધી જ વાત છે. મા પાસે વાત્સલ્ય છે, મા પાસે સ્નેહ છે, કરુણા છે, ક્ષમા છે.”
મૃગધર કહે, “એ વાત તો હું જાણું છું. પણ અહીં એ વાતની શી ઉપયોગિતા છે ?”
- વિશાખા કહે, “એ જ કહુ છું. આવતીકાલે રાજસભાની અંદર બંનેને ઊભી રાખજો, અને બેયની સામે ગંદી થાળમાં ભરીને મૂકી દેજો. મા હશે તે ઠરેલ હશે, દીકરી હશે તે ઉતાવળી હશે. દીકરી ઝપાઝપ કરતી ખાઈ જશે, મા ધીરે ધીરે ખાશે. વળી, મા ખાઈ રહેશે તો પણ દીકરીના થાળમાં મોટું નહિ નાખે. એને થશે કે દીકરીને ખાવા દો. પણ જો દીકરી પહેલી ખાઈ રહેશે તો માના થાળમાં મોઢું નાખ્યા વિના નહીં રહે. અને જો દીકરી મોટું નાંખશે તો મા પોતાનું મોટું ઊંચું કરી નાખશે અને દીકરીને ખાવા દેશે. આ રીતે મા અને દીકરી ઓળખાઈ જશે.”
મૃગધરને થયું કે વાત તો બરાબર છે. બહુ જ સરળ સમસ્યા છે.
બીજે દિવસે સવારે રાજદરબારમાં બેય ઘોડીને ઊભી રાખવામાં આવી. બેયની સામે ચંદીના થાળ મુકાયા. દીકરી હતી એણે ઝપાઝપ ખાવા માંડ્યું. મા ધીરેધીરે ખાતી હતી. દીકરી ખાઈ રહી એટલે માના થાળમાં મોટું નાંખ્યું. એટલે માએ મોટું ઉઠાવી લીધું. માનાં વાત્સલ્ય, પ્રેમ અને કરુણાનું દર્શન સી કોઈને થઈ રહ્યું.
એટલે તરત જ મૃગધરે કહ્યું, “જેનું મોં બહાર છે તે મા છે અને હજી જે ખાય છે તે દીકરી છે.”
પેલો સોદાગર કહે, “મૃગધર, આ પ્રશ્ન તમે નથી ઉકેલ્યો લાગતો. તમે
પૂર્ણિમા પાછી ઊગી ! * ૯૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org