Bharatiya Tattvagyan

SR No.: 002138
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: 108 jain Tirth Darshan Trust
Publication Year: 2009
Total Pages: 819
Language: Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 18 MB

Page 98

મંગલ
કાયાથી ભૂમિને મસ્તક લગાવી પ્રણામ કરીને શાસ્ત્રકાર ષગ્દર્શનનું સ્વરૂપ કહે છે.
7. एतेनादिमं मङ्गलमभिदधौ । मध्यमङ्गलं तु 'जिनेन्द्रो देवता तत्र रागद्वेषविवर्जित: ' [ षड्द० श्लो० ४५ ] इत्यादिना जिनमतकीर्तनेन कीर्तयिष्यति । अन्त्यमङ्गलं पुनः 'अभिधेयतात्पर्यार्थः पर्यालोच्यः सुबुद्धिभिः ' [ षड्द० श्लो० ८७ ] इत्यत्र सुबुद्धिशब्दसंशब्दनेन वक्ष्यति ।
7. આ રીતે પ્રથમ શ્લોકમાં આદિ મંગલ કરવામાં આવ્યું. મધ્યમંગલ તો वैनमतनुं नि३पए। १२ती वषते "जिनेन्द्रो देवता तत्र रागद्वेषविवर्जितः " - अर्थात् જૈનમતમાં રાગદ્વેષરહિત જિનેન્દ્ર દેવતા છે’ આ શ્લોકાંશથી કરવામાં આવશે. तेवी ४ रीते अन्तिभमंगल "अभिधेयतात्पर्यार्थः पर्यालोच्यः सुबुद्धिभिः " - अर्थात् “બુદ્ધિશાળી વાચકોએ આ ગ્રન્થના અભિધેયાર્થ તથા તાત્પર્યાર્થનો વિચાર કરવો જોઈએ’’ — આ શ્લોકાર્ધમાં ‘સુબુદ્ધિ’ શબ્દનો પ્રયોગ કરીને કરવામાં આવશે.
―
8. तस्य त्रविधस्यापि फलमिदम्
'तं मंगलमाईए मज्झे पज्जंतए य सत्थस्स । पढमं सत्थस्साविग्घपारगमणाए निद्दिट्ठं ॥१॥ तस्सेवाविग्घत्थं मज्झिमयं अंतिमं च तस्सेव । अव्वोच्छित्तिनिमित्तं सिस्सपसिस्साइवंसस्स ॥२॥ [विशेषा० गाथा १३-१४]
8. આ ત્રણેય મંગલોનું ફળ આ પ્રમાણે છે – “શાસ્ત્રના આદિમાં, મધ્યમાં અને અન્તમાં મંગલ કરવું જોઈએ. આદિમંગલ નિર્વિઘ્ને શાસ્ત્રના પારને પહોંચવા માટે, મધ્યમંગલ શાસ્ત્રની નિર્વિઘ્ન સ્થિરતા માટે અને અન્તિમમંગલ શિષ્ય-પ્રશિષ્ય આદિની પરંપરામાં શાસ્ત્રની અખંડ ધારા (પઠનપાઠન દ્વારા) ચાલુ રહે તે માટે કરવામાં આવે छे.” [विशेषावश्यम्भाष्य गाथा १३-१४.]
9. 'वीरं नत्वा' इत्युक्तं तत्र क्त्वाप्रत्ययस्योत्तरक्रियासापेक्षत्वात् 'निगद्यते' इति क्रियापदमत्र संबन्धनीयम् । को निगद्यते । सर्वदर्शनवाच्योऽर्थः । सर्वाणि मूलभेदापेक्षया समस्तानि यानि दर्शनानि बौद्धादीनि तैस्तेषां वा वाच्योऽभिधेयोऽर्थो देव-तत्त्व - प्रमाणादिलक्षणः संक्षेपेण समासेन निगद्यतेऽभिधीयते । मयेत्यनुक्तमप्यत्रार्थाद् गम्यते ।