Bharatiya Tattvagyan

SR No.: 002138
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: 108 jain Tirth Darshan Trust
Publication Year: 2009
Total Pages: 819
Language: Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 18 MB

Page 410

જૈનમત
૩૧૯ દે છે ત્યારે તે મન, વચન અને કાયાના વ્યાપારનો વિરોધ કરનાર, નિસ્તરંગ મહાસાગર જેવા શાન્ત ચિત્તવાળા, આંખો બંધ કરી ધ્યાન કરતા યોગીના શ્વાસોચ્છવાસ ચાલતા ન હોવા છતાં પણ તે યોગીમાં ચૈતન્યની પરમ ઉત્કૃષ્ટ દશાનો વિકાસ દેખાય છે.
118. अथ तेजसोऽभावान मृतावस्थायां चैतन्यमिति चेत्; तर्हि तत्र तेजस्युपनीते सति कथं न चेतनोपलभ्यते ।
Lii8. તેવી જ રીતે ગરમી નીકળી જવાથી મડદામાં ચૈતન્યનો અભાવ છે એમ તમે જે કહો છો તે પણ યોગ્ય નથી કેમ કે મડદાને ગરમી આપવા છતાં તેમાં ચૈતન્યનો સંચાર થતો દેખાતો નથી, કેમ? (જો તમે કહો છો એવું હોત તો ચિતાને આગ ચાંપતાં ગરમી લાગવાથી મડદામાં ચૈતન્યનો સંચાર થાત અને ઊઠી ચિતાની બહાર નીકળી આવત. પરંતુ આવું કદી જોયું નથી કે સાંભળ્યું નથી.]
ii9. વિંધવ, મૃતાવસ્થય દિ વાયુનોરમાવેન ચૈતન્યામાવોभ्युपगम्यते, तर्हि मृतशरीरे कियढेलानन्तरं समुत्पन्नानां कृम्यादीनां कथं चैतन्यम् । ततो यत्किचिदेतत् ।
119. વળી, જો વાયુ અને ગરમી ન હોવાથી મડદામાં ચૈતન્ય નથી એમ માનવામાં આવે તો તે મડદામાં કેટલાક સમય પછી જ પેદા થનારા કીડાઓમાં ચૈતન્ય ક્યાંથી કેવી રીતે આવ્યું? [તમારા ચાવકોના હિસાબે તો વાયુ અને ગરમી ન હોવાથી મૃત શરીરમાં એ લાયકાત રહી જ નથી કે તે ચૈતન્યને ઉત્પન્ન કરી શકે] તેથી તમારા ચાર્વાકોના આ બધા કુતર્કો નિરર્થક છે, વાજાળમાત્ર છે.
120. હિંર ચૈતન્ય મૂતમીત્રમ્ તથા સતિ ચૈતન્ય મૂતमात्रजन्यस्वभावत्वात् तेषामपि तज्जननस्वभावत्वात् सर्वदा सर्वत्र घटादौ पुरुषादिष्विव व्यक्तचैतन्योत्पादो भवेत्, निमित्ताविशेषात् । एवं च घटादिपुरुषयोरविशेषः स्यात् ।
120. ઉપરાંત, ચૈતન્ય કેવળ ભૂતોનું જ કાર્ય નથી. જો તેમ હોત તો કેવળ ભૂતોમાંથી ઉત્પન્ન થવાનો ચૈતન્યનો સ્વભાવ હોવાથી અને ચૈતન્યને ઉત્પન્ન કરવાનો ભૂતોનો સ્વભાવ હોવાથી પુરુષ આદિની જેમ જ સર્વદા સર્વત્ર ઘટ વગેરેમાં ચૈતન્યની અભિવ્યક્તિરૂપ ઉત્પત્તિ થાય જ, કેમ કે પુરુષ વગેરેમાં ચૈતન્યની ઉત્પત્તિનાં જે નિમિત્તકારણો છે તે જ નિમિત્તકારણો ઘટ વગેરેમાં ચૈતન્યની ઉત્પત્તિનાં પણ છે. પરિણામે ઘટ આદિ અને પુરુષમાં કોઈ ફરક રહેશે નહિ. [અર્થાત્ જેમ ભૂતો પુરુષમાં