Page Text
________________
૨૮૫
જૈનમત वादिति "प्रमाणपञ्चकं यत्र" इत्याद्यपास्तं दष्टव्यम् ।
76. વળી, “સર્વજ્ઞનો અભાવ છે કારણ કે પ્રત્યક્ષ આદિ પાંચ પ્રમાણોનો સર્વજ્ઞને ગ્રહણ કરવારૂપ વ્યાપાર (પ્રવૃત્તિ) નથી' એમ તમે મીમાંસકોએ જે કહ્યું છે તેમાં તમે જે હેતુ આપ્યો છે તે અસિદ્ધ છે [કેમ કે પ્રત્યક્ષ આદિમાંથી કોઈ પણ પ્રમાણ સર્વજ્ઞતાનું બાધક નથી તથા સર્વજ્ઞને સિદ્ધ કરનારાં અનેક અનુમાનો છે.] ઉપરાંત, એવો કોઈ નિયમ પણ નથી કે જેમાં પાંચ પ્રમાણોની પ્રવૃત્તિ ન હોય તે વસ્તુનો અભાવ જ હોય. હિમાલયનાં વજન-પરિમાણમાં તથા પિશાચ આદિમાં પ્રત્યક્ષાદિ પાંચ પ્રમાણોની પ્રવૃત્તિ યા ગતિ નથી તેમ છતાં તેનાથી તે બધાંનો અભાવ સિદ્ધ થતો નથી, તે બધાં તમારા અભાવપ્રમાણનો વિષય નથી. તેથી સર્વજ્ઞાભાવ સિદ્ધ કરવા માટે તમે મીમાંસકોએ જે કહ્યું કે “જેમાં પ્રત્યક્ષાદિ પાંચ પ્રમાણની પ્રવૃત્તિ ન થાય તે વસ્તુનો અભાવ હોય તે અનૈકાન્તિક છે. આમ જેમાં પાંચ પ્રમાણો ગ્રહણવ્યાપાર ન કરે તેનો અભાવ હોય” એ તમારા મીમાંસક મતનું ખંડન કર્યું અને સર્વજ્ઞની સિદ્ધિ કરી.
77. યો—‘સર્વ વસ્તુશાત ન માન' ફવિતણુમ; सकलज्ञानावरणविलयोत्थाविकलकेवलालोकेन सकललोकालोकादिवस्तुवेत्तृत्वात्सर्वज्ञस्येति ।
77. વળી, તમે મીમાંસકોએ પૂછ્યું હતું કે “સર્વજ્ઞ સર્વ વસ્તુઓને કયા પ્રમાણથી જાણે છે?' અમારો જૈનોનો ઉત્તર છે કે “સર્વજ્ઞ સર્વ વસ્તુઓને પોતાના પૂર્ણજ્ઞાનરૂપ કેવલજ્ઞાનના પ્રકાશથી સાક્ષાત્ જાણે છે. કેવલજ્ઞાનને (પૂર્ણજ્ઞાનને) રુંધનાર આવરણરૂપ જેટલાં પણ પ્રતિબંધક કર્મો છે તે બધાંનો સર્વથા આત્યન્તિક નાશ સર્વ કરી નાખ્યો હોય છે, તેથી તેનું જ્ઞાન (કેવલજ્ઞાન) પૂર્ણરૂપે પ્રકાશે છે અને લોક, અલોક આદિ સર્વ વસ્તુઓને સાક્ષાત્ જાણે છે
78. વેવ્યો શુદ્ધિરાવી'ત્યાદ્ધિ, તપિ પર પ્રત્યસૂયાત્રિमेव व्यनक्ति; सर्वज्ञस्यातीन्द्रियज्ञानित्वेन करणव्यापारनिरपेक्षत्वात् जिह्वेन्द्रियव्यापारनिरपेक्षं यथावस्थितं तटस्थतयैव वेदनं न तु भवद्वत्तद्व्यापारसापेक्षं વિનતિ
78. વળી, તમે મીમાંસકોએ સર્વજ્ઞને સર્વજ્ઞ હોવાથી અશુચિ ચીજોના રસાસ્વાદની આપત્તિ આપી હતી. પરંતુ એવો તમારો કુતર્ક તો સર્વજ્ઞ માનનાર પ્રત્યેની તમારી અસૂયાનો જ દ્યોતક છે. સર્વજ્ઞનું જ્ઞાન ઇન્દ્રિયોની સહાયતાથી ઉત્પન્ન થતું નથી, તે જ્ઞાન તો અતીન્દ્રિય છે, આત્માનો પોતાનો પૂર્ણ પ્રકાશ છે જે તેનો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002138 |
| Book Title | Bharatiya Tattvagyan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagin J Shah |
| Publisher | 108 jain Tirth Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 819 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 18 MB |