________________
નિયાયિકમત
૯૩ કરવામાં તત્પર રહે છે. તેઓ સ્ત્રી સાથે કે સ્ત્રી વિના રહે છે. તે બેમાંથી જેઓ સ્ત્રી વિના રહે છે તેમને ઉત્તમ છે લવામાં આવે છે. તેઓ પંચાગ્નિતપ કરે છે. તેઓ હાથમાં તથા જટા આદિમાં પ્રાણલિગ ધારણ કરે છે. જયારે તેઓ ઉત્તમ સંયમને ધારણ કરે છે ત્યારે તેઓ નગ્નતા ધારણ કરી ભ્રમણ કરે છે. તે સવારે દાંત, પગ આદિ સાફ કરીને તથા શૌચ આદિ ક્રિયા કરીને શિવનું ધ્યાન કરે છે. તેઓ ત્રણ વાર શરીરે ભસ્મ લગાવે છે. તેમના યજમાનો અર્થાત ભક્તો બે હાથ જોડીને તેમને નમસ્કાર કરતી વખતે “ૐ નમઃ શિવાય' કહે છે. ગુરુ પણ ઉત્તરમાં ‘શિવાય નમઃકહે છે. તે ગુરુઓ પોતાની સભામાં આ પ્રકારનો ઉપદેશ આપે છે – “જે બાર વર્ષ સુધી શૈવ દીક્ષાને ધારણ કર્યા પછી છોડી દે તો પણ તે, દાસી હોય કે દાસ, અવશ્ય નિર્વાણને અર્થાત્ મોક્ષને પામે છે.” (૧)
2. तेषामीश्वरो देवः सर्वज्ञः सृष्टिसंहारादिकृत् । तस्य चाष्टादशावतारा - નવી ૨, શોષૌશિઃ ૨, ૩, ઐઃ ૪, મૌર્ષ: , શાન: ૬, પારાર્થ: ૭, પિન્નાઈ: ૮, મનુષ્ય ૧, શિa: ૨૦, માત્ર ૨૨, પિત્ત: ૨૨, પુષ્ક: રૂ, વૃતાર્યઃ ૨૪, મતિઃ ૨૫, સંતાનઃ ૨૬, राशीकरः १७, विद्यागुरुश्च १८ । एते तेषां तीर्थेशाः पूजनीयाः । एतेषां पूजाप्रणिधानविधिस्तु तदागमाद्वेदितव्यः ।।
2. તેમનો ઈશ્વર સર્વજ્ઞ સૃષ્ટિસંહારકર્તા દેવ છે. તેમના આ ઈશ્વરના અઢાર અવતાર છે – (૧) નકુલી, (૨) શોધ્યકૌશિક, (૩) ગાર્ગ્યુ, (૪) મૈત્ર્ય, (૫) અકૌરુષ, (૬) ઈશાન, (૭) પરમ ગાર્ગ્યુ, (૮) કપિલાણ્ય, (૯) મનુષ્યક, (૧૦) કુશિક, (૧૧) અત્રિ, (૧૨) પિંગલ, (૧૩) પુષ્પક, (૧૪) બૃહદાર્ય, (૧૫) અગસ્તિ, (૧૬) સંતાન, (૧૭) રાશીકર અને (૧૮) વિદ્યાગુરુ. આ તેમના અઢાર તીર્થેશો પૂજનીય છે. તેમનાં પૂજા, ધ્યાન આદિની વિધિ તેમનાં આગમોમાંથી જાણી લેવી.
3. તેષાં સર્વતીર્ઘપુ પર વ પૂન: રેવાનાં નમાજે ન સમુરઃ कार्यः । तेषु ये निर्विकारास्ते स्वमीमांसागतमिदं पद्यं दर्शयन्ति“न स्वधुनी न फणिनो न कपालदाम
नेन्दोः कला न गिरिजा न जटा न भस्म । यत्रान्यदेव च न किंचिदुपास्महे तद्
रूपं पुराणमुनिशीलितमीश्वरस्य ॥१॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org