________________
७५.
(क)
मोसप्पिणिकाले य उस्सप्पिणिकाले या ओसप्पिणिकाले णं भंते, काविहे पण्णते? गोयमा, छब्बिहे पण्णते, तं जहा-सुसम सुसमकाले १. सुसमकाले २. सुसमदुस्समकाले ३. दुस्समसुसमकाले ४. दुस्समकाले ५. दुस्समदुस्समकाले ६। उस्सप्पिणीकाले णं भंते, कइविहे पण्णत्ते? गोयमा, छविहे पण्णते, तं जहा - दुस्समदुस्समकाले जाव सुसमसुसमकाले ६।.....तेण परं ओवमिए
जंबुद्दीवपण्णती (सुत्तागमे) पृ. ५४२ (गा. १८) काललब्ब्यादिनिमित्तत्वात्। तत्र काललब्धिस्तावत् - कर्माविष्ट आत्मा भव्य कालेऽईपुद्गल परिवर्तनाख्येऽवशिष्टे प्रथम सम्यक्त्वग्रहणस्य योग्यो भवति नाधिके इति। इयमेका काललब्धिः। अपरा कर्मस्थितिका काललब्धिः उत्कृष्टस्थितिकेषु कर्मसु जघन्यस्थितिकेषुच प्रथमसम्यक्त्वलाभो न भवति। क्व तहिं भवति? अन्तःकोटाकोटीसागरोपमस्थितिकेषु कर्मसु बन्धमापद्यमानेषु विशुद्धपरिणामवशात्सत्कर्मसु च ततः संख्येय सागरोपमसहस्त्रोनायामन्तः कोटाकोटीसागरोपमस्थितौ स्थापितेषु प्रथमसम्यक्त्वयोग्यो भवति। अपरा काललब्धिर्भवापेक्षया। भव्यः पंचेन्द्रियः संज्ञी पर्याप्तकः सर्वविशुदः प्रथम सम्यक्त्वमुत्पादयति। 'आदि' शद्वेन जातिस्मरणादिः परिगृह्यते।
सर्वार्थ सिद्धि २/३ की टीका पृ. १०७-८ लब्धपंचेन्द्रियो जीवस्तया कालादिलब्धिकः। भव्यश्च लमते साक्षादर्शनं न तथा परः।।
सिद्धांतसार संग्रह १/५७ काललब्यादिकारणादिति ब्रूमः। कासौ काललब्धिः। कर्मवेष्टितो भव्यजीवः अर्धपुद्गलपरवर्तनकाले उद्धरिते सति औपशमिक सम्यक्त्वग्रहणयोग्यो भवति। अर्धपुद्गलपरिवर्तनादधिके काले सति प्रथमसम्यक्त्वस्वीकारयोग्यो न स्यादित्यर्थः। एका काललब्धिरियमुच्यते। दितियाकाललब्धिः यदा कर्मणामुत्कृष्टा स्थितिरात्मनि भवति, जघन्या वा कर्मणां स्थितिरात्मनि भवति। तदा औपशमिकसम्यक्त्वं नोत्पद्यते। तहिं
औपशमिकं कदा उत्पद्यते। यदा अन्तः कोटाकोटीसागरोपमस्थितिकानि कर्मणि बन्धं प्राप्नुवन्ति, भवन्ति निर्मलपरिणामकारणात् सत्कर्माणि, तेभ्यः कर्मभ्यः संख्येयसागरोपमसहमहीनानि अन्तः कोटाकोटी सागरोपमस्थितिकानि भवन्ति। तदा औपशमिक सम्यक्त्वग्रहणयोग्य आत्मा भवति। इयं द्वितीयकाललब्धिः। अधःकरणम् अपूर्वकरणं
जैन साधना पद्धति में ध्यान योग
२०३
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
inly
www.jainelibrary.org