Gyansara Gyanmanjarivrutti

SR No.: 002069
Original Sutra Author: Yashovijay Upadhyay, Devvachak
Publisher: Vijaybhadra Charitable Trust Bhiladi
Publication Year: 2008
Total Pages: 506
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Knowledge
File Size: 22 MB

Page 323

३२
सम्यक्त्वे सति अणुव्रताभिलाषेण अणुव्रतेषु सत्सु महाव्रताभिलाषेणेति भावः, चशब्दः समुच्चय एव, अत्र - सम्यक्त्वाणुव्रतादिव्यतिकरे तत्प्रतिपत्त्युत्तरकालं सदासर्वकालं भवति - युज्यते यतितव्यम् - उद्यमः कर्तव्य इति गाथाद्वयार्थः ॥३७॥ अनन्तरोक्तोपदेशमेव फलदर्शनेन निगमयन्नाह - 'एवे 'त्यादि, एवम् उक्तन्यायेन नित्यस्मृत्यादिना यत्नेनासन्नपि - अविद्यमानोऽपि संस्तु जात एवेत्यपिशब्दार्थः, 'इमो'त्ति अयं सम्यक्त्वपरिणामो विरतिपरिणामश्च जायते भवति, जातश्च -संपन्न: पुनः न पतति - नापैति कदाचित् क्वचिदपि काले, 'ता' इति यस्मादेवं तस्मादत्रनित्यस्मृत्यादिके प्रयत्ने, बुद्धिमता - धीमता, अप्रमादः - उद्यमः भवति - वर्तते कर्तव्य इति गाथार्थः ||३८|| ( पञ्चा०प्र०पञ्चा ०१, गा० ३६-३७-३८ ) 9/5
[33] अथ चतुःशरणादिकृत्ये यत्फलं स्यात् तद्गाथाद्वयेनाहसुहपरिणामो णिच्चं चउसरणगमाइ आयरं जीवो ।
1
कुसलपयडी उ बंधइ, बद्धाउ सुहाणुबंधाउ ॥ ५९॥
शुंभपरिणाम:- प्रशस्तमनोध्यवसायः सन् नित्यं - सदैव चतुःशरणगमनादिचतुःशरणगमन-दुष्कृतगर्हा-सुकृतानुमोदनान्याचरन् - कुर्वन् साधुप्रभृतिको जीवः कुशलं - पुण्यं तत्प्रकृती: सा उच्चगोअ मणुदुगेत्यादि गाथोक्ताः द्विचत्वारिंशत्संख्याः बध्नाति शुभाध्यवसायबध्यमानत्वात्तासाम्, तथा ताश्च प्रकृतीर्बद्धाः सती: शुभाध्यवसायवशाच्छुभोऽनुबन्धः उत्तरकालफलविपाकरूपो यासां ताः शुभानुबन्धाः एवंविधाः करोतीत्यर्थः ॥ ५९ ॥ (चउ०प० गा० ५९ ) 9/5
[34] अथ कस्माद् वन्दनायां मुद्राविन्यासादिरात्यन्तिकप्रयत्नो विधीयत इत्याह
खाओवसमिगभावे, दढजत्तकयं सुहं अणुट्ठाणं ।
परिवडि पि हु जायइ पुणो वि तब्भाववुड्डिकरं ॥२४॥
व्याख्या - क्षायोपशमिकभावे मिथ्यात्वमोहनीयादिकर्मविगमविशेषविहितात्मपरिणामे सति न तु लाभाद्यर्थित्वलक्षणौदयिकभावे दृढयत्नकृतं परमादरविहितम् । शुभं - प्रशस्तम् । अनुष्ठानमाचरणं चैत्यवन्दनादि । इह यत्तदिति विशेषो दृश्यः प्रतिपतितमपि तथाविधकर्मदोषाद् भ्रष्टमपि, आस्तामप्रतिपतितम् । हुशब्दोऽवधारणार्थः । तत्प्रयोगश्च दर्शयिष्यते । जायत एव भवत्येव । पुनरपि - भूयोऽपि । किंभूतं जायत इत्याह- यस्मिन् भावे क्षायोपशमिके वर्त्तमाने तच्छुभमनुष्ठानं विहितं तद्भावस्य तस्याध्यवसायस्य वृद्धिकरं - वर्धनकारि तद्भाववृद्धिकरमतः शुभभावस्य