________________
१५०
. श्रीज्ञानमञ्जरी केषां ?-सर्वज्ञानाम् । अन्येषामपि कार्यानुमानेन प्रत्यक्षमस्ति सुखदुःखानुभवस्य हेतुः, कार्यत्वादङ्कुरस्येवेति । अथ यदि भवतः प्रत्यक्षं कार्यं तर्हि कर्म । ममापि प्रत्यक्षं कस्मान्न भवति ? न हि यदेकस्य प्रत्यक्षं तेनापरस्यापि प्रत्यक्षेण भवितव्यम् । न हि सिंहशरभादयः सर्वस्य लोकस्य प्रत्यक्षाः, तथापि दक्षप्रत्यक्षा: मन्यन्ते, लोके । एवं सर्वज्ञप्रत्यक्षम् । कृतकर्म ज्ञानावरणीयं पुनः प्रतिप्राणिप्रसिद्धयोः सुखदुःखयोर्हेतुरस्ति, कार्यत्वादङ्कुरस्येव बीजमिति । यश्चेह सुखदुःखयोर्हेतुः तत्कर्मैवेत्यस्ति । नन्विति स्यात् मतिः स्रक्चन्दनाङ्गनाविषकण्टकादय इति दृष्ट एव सुखदुःखयोर्हेतुरस्ति, किमदृष्टस्य कर्मणः तद्धेतुत्वकल्पनेन ? तदयुक्तम्, व्यभिचारात् । इह यस्तुल्यसाधनयोरिष्टशब्दादिविषयसुखसाधनसमेतयोरनिष्टार्थसाधनसम्प्रंयुक्तयोश्च बहूनां वा फलं सुखदुःखानुभवलक्षणविशेषस्तारतम्यरूपो दृश्यते, नासौ अदृष्टहेतुमन्तरेणोपपद्यते । अनुमानान्तरं श्रीविशेषावश्यके[93] किरियाफलभावाओ, दाणाईणं फलं किसीए व्व ।
तं च दाणाइफलं, मणप्पसायाइ जइ बुद्धी ॥१६१५॥ किरियासामन्नाओ, जं फलमस्सावि तं मयं कम्मं । तस्स परिणामरूवम्, सुहदुक्खफलं जओ भुज्जो ॥१६१६॥
[गा. १६१५, १६] इत्यादि अग्निभूतिवादस्थले ज्ञेयम् । तत्र नामस्थापना सुगमा, द्रव्यकर्म कर्मवर्गणागतपुद्गला बध्यमाना बद्धाः सत्तास्थाः, अथवा तद्धेतवोऽपि । भावतः कर्म ज्ञानावरणादिविपाकप्राप्ता गुणरोधादिस्वकार्यरूपाः । नैगमतः६ मिथ्यात्वादिबन्धहेतुजनकपाखण्डिपरिचय
१. लोकैः V.1.A.D. । २. प्रत्यक्षी A.D. । ३. मेति A.D.V.1 विना । ४. संयुक्तयोश्च A.D.V.1. विना । ५.फले V.1.A.D. विना । ६. नैगमेन S.M.V.2.B.2.1
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
