________________
निःस्पृहाष्टकम् (१२) भोगमन्तरेणोपशाम्यति ॥१॥
संयोजितकरैः के के, प्रार्थ्यन्ते न स्पृहावहैः ? । अमात्रज्ञानपात्रस्य, निःस्पृहस्य तृणं जगत् ॥२॥
संयोजितकरैः इति-स्पृहावहैः-इच्छामग्नैः पुरुषैः के के जनाः परिग्रहभारभुग्ना न प्रार्थ्यन्ते-न याच्यन्ते ? किम्भूतैः स्पृहावहैः ? संयोजितौ करौ येषां ते संयोजितकराः तैः, इत्यनेन विषयाशालोलुपैः अनेकान्यनृपसेवनोद्यतैः भवितव्यं भवति । मात्रा-मानं तेन रहितममात्रं च तत् ज्ञानं च अमात्रज्ञानं तस्य पात्रं-स्थानम्, तस्य साधोःनिःस्पृहस्य-स्पृहारहितस्य जगत् तृणं-तृणप्रायम्, परभावेच्छामुक्तस्य निर्ग्रन्थस्य जगत् तृणं-निःसारम्, सारं-स्वात्मस्वरूपम् । गाथा
तिणसंथारनिसन्नो, मुनिवरो भठ्ठरागमयमोहो । जं पावइ मुत्तिसुहं, कत्तो तं चक्कवट्टी वि ॥४८॥
[संस्ता० प्रकी० गा०४८] आयसहावविलासी, आयविसुद्धो वि जो निए धम्मे । नरसुरविसयविलासं, तुच्छं निस्सारं मन्नंति ॥१॥ ॥२॥ छिन्दन्ति ज्ञानदात्रेण, स्पृहाविषलतां बुधाः । मुखशोषं च मूछौं च, दैन्यं यच्छति यत्फलम् ॥३॥
छिन्दन्ति इति–बुधाः-तत्त्वज्ञाः, ज्ञानदात्रेण स्पृहाविषलतां-स्पृहा एव विषवलिस्तां छिन्दन्ति, यस्याः फलं यत्फलम्, मुखशोषं च पुनः मूर्छा च पुनः दैन्यं यच्छति-ददाति इत्यनेन स्पृहाविषलता मुखशोषादिकं वितरति, इच्छकः दीनो भवति । तेन विषमविषोपमविषयस्पृहा निवारणीयेति ॥३॥
निष्कासनीया विदुषा, स्पृहा चित्तगृहाद् बहिः । अनात्मरतिचाण्डालीसङ्गमङ्गीकरोति या ॥४॥
निष्कासनीया इति–विदुषा-पण्डितेन, आत्मसमाधिसाधनोद्यतेन १. विषवल्लीV.2 । २. शोका० S.M.,B.1.2 । ३. चण्डाली० B.2.,S.M. I
૧૦ Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
