________________
લાગ્યું. એ જ પરિણતિમાં, પરભવના આયુષ્યનો બંધ અને રત્નકંબલને પગલૂછણિયાંરૂપે વાપરીને નિર્માલ્યરૂપે નિકાલ આ ભવના આયુષ્યનો અંત આવ્યો. જીવ પરભવમાં કરતી હોય; એ અસાધારણ ઘટના હતી. રાજગૃહીમાં પહોંચી ગયો !
નવ્વાણું પેટીની વાત જાણીતી નહીં હોય, એમ લાગે છે.
ચેલુણારાણીએ શ્રેણિકરાજા પાસે રત્નકંબલની રાજગૃહી નગરી. ગોભદ્રશેઠ અને ભદ્રામાતા. માંગણી કરી; પરંતુ રાજાને એ જરૂરી લાગ્યું નહીં. જરૂરત શાલિના ક્ષેત્રનું ઉત્તમ સ્વપ્ન અને પછી બાળકનો જન્મ. અને ઇચ્છા વચ્ચેનો ભેદ જે સમજે છે તે સહજ રીતે સંતોષી એ સમયમાં જાતકનાં નામ પાડવામાં રાશિનો વિચાર બની શકે છે. રાણી, ગમે તેમ તો યે એક સ્ત્રી છે. તેની પ્રધાન ન હતો. સ્વપ્નદર્શનને જ કેન્દ્રમાં રાખીને, નજર જ્યારે શેરી વાળનારી બાઈ પર પડી અને તેની શાલિભદ્ર નામ રાખ્યું. સમગ્ર પરિવારમાં આનંદની ભરતી ઓઢણી રત્નકંબલની જોઈ, એટલે ખૂબ ખિન્ન થઈ. તેના જ વર્તે છે. સર્વત્ર પુણ્ય-પ્રકર્ષનાં દર્શન જ થતાં હતાં. અહીં રાણીપણામાં એક ગોબો પડ્યો. રાજાને કહેવા લાગી : પણ પેલા, જન્મની જેમ પિતાની ગેરહાજરી થઈ. પરંતુ તમારા રાજાપણામાં ધૂળ પડી. જુઓ તો ખરા !તમે મને એ શરીરથી જણાતા ન હતા એટલું જ. એમના અસ્તિત્વનો ના કહી દીધી અને તમારી નગરીના વસાવાય આવું મોંઘું પરિમલ સર્વત્ર પ્રસરેલો -અનુભવાતો હતો. કેવો તે વસ્ત્ર પહેરે છે ! પુત્રપ્રેમ ! પુત્રના પુણ્ય-પ્રાગુભારથી વિસ્તર્યો કે દીકરાને રાજાને પણ લાગી આવ્યું. વાતના મૂળ સુધી જવા પીવાનું પાણી પણ દેવલોકમાંથી પૂરું પાડતા. પાણીની જેવું લાગ્યું. તપાસ કરતાં જાણવા મળ્યું કે આ તો શાલિભદ્ર વાત આવી હોય, તો પછી ખાવાનું, પહેરવાનું, શણગાર શ્રેષ્ઠીને ત્યાંના નિર્માલ્યમાંથી સાંપડી છે! હજી હમણાં તો માટેનાં ઘરેણાં-દાગીનાનું તો પૂછવું જ શું? એક શાલિભદ્ર એ વેપારી વેચવા આવ્યા હતા ત્યાં આ નિર્માલ્યય બની અને તેમનાં બત્રીસ પત્ની, એક એકને માટે ત્રણ પેટી. ગઈ! તો-તો બોલાવો વેપારીને, પૂછો ! હોય તેટલી લઈ તેત્રીસ તરી નવ્વાણું; પૂરી સો યે નહીં અને અઠ્ઠાણું ય લો ! પણ..વેપારી કહે : સોળ નંગ હતા તે બધાં જ નહીં! વસતા તો હતા મનુષ્યલોકમાં પણ, ચોમેર છલકાતા ભદ્રામાતાએ લીધા. હવે નથી. રાજાએ કહેણ મોકલ્યું. વૈભવ અને ઐશ્વર્યતો, પૂરેપૂરા દેવતાઈ જ ! આવો વૈભવ ત્યાંથી પણ હાથ પાછા પડ્યા. “આપ મંગાવો અને ના તો મળે, પણ સાથે એને જીરવવાની શક્તિ તો જોઈએ કહેવી પડે ! આ તો મરવા જેવું ગણાય ! એ જ વખતે ને ! ક્યારેક તો દેખેલું ઐશ્વર્ય પણ જીરવાતું નથી ! સોળ કંબલના બત્રીસ ભાગ કરીને પુત્રવધૂઓને આપી - ઘટના બને છે તો, ઊંડાણ-વિસ્તારનો અંદાજ આવે દીધા હતા.” સાંભળીને રાજાને થયું આવી સમૃદ્ધિ, વૈભવ છે. એક ઘટનાની કાંકરી તળાવમાં
છે, તો જોવા જવું જોઈએ. પડે છે તેથી તે સીધી તળિયે જઈને ચરિત્ર ગ્રન્થોમાં શ્રી શાલિભદ્રમહારાજ
મગધ સમ્રાટ સામે ચાલીને બેસતી નથી. એ પહેલાં તો તેનાં यद्गोभद्रःसुरपरिवृढो भूषणाद्यं ददौ य - ગયા હોય તેવા દાખલા ત્રણેક અનેક વલયો, વર્તુળો રચાય છે ज्जातं जायापदपरिचितं कंबलिरत्नजातम् ।।
- માત્ર છે. તેમાં એક તે આ, અને કાંઠા સુધી તે વિસ્તરે છે. पण्यं यच्चाजनि नरपतिर्यच्चसर्वार्थसिद्धि -
ભદ્રાને ત્યાં જવાનો દાખલો છે. રત્નકંબલના વેપારી પાસેથી स्तद्दानस्याद्भुतफलमिदं शालिभद्रस्य सर्वम् ।।
ભદ્રાએ આમંત્રણ પાઠવ્યું. સોળ રત્ન-કંબલ લેવાની એક દેવોમાં શ્રેષ્ઠ એવા ગોભદ્રદેવ જેમને રોજ અલંકાર
રાજાને પૂરા દોરદમામ સાથે સાદી ઘટના. તેના પડઘા કેટલા વગેરે પહોંચાડતા હતા, રત્નકંબલ જેવી ઉત્તમ
આવકાર્યા. રાજા શ્રેણિક અને વસ્તુ જેઓનાં પત્નીને પગ-લૂછણિયાં તરીકે લંબાયા? મગધ સમ્રાટ શ્રેણિકની
ચેલણા રાણી સાથે છે. એક| વપરાયાં હતાં; રાજા શ્રેણિક જેવા રાજા જેને મન રાજગૃહીમાં તો, અનેકાનેક કરિયાણું ગણાયું; જેઓ પરલોકમાં પણ
એક માળ ચડે છે અને આંખ શ્રીમંત ગૃહસ્થો વસતા હતા. પણ | સર્વાર્થસિદ્ધ-વિમાનવાસી બન્યા, તે શ્રી |
પહોળી થતી જાય છે, મન શાલિભદ્ર એવા શ્રીમંત ગણાયા કે શાલિભદ્રનું સર્વ અદ્ભુત છે અને આ બધાં ઓવારી જાય છે. ચાર માળથી તેની પુત્રવધૂઓ આવા દાનનાં ફળો છે.
ઉપર ન ચડી શકાયું. શાલિભદ્રને
ધન્ય તે મુનિવરા રે !: ૮૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org