________________
કાળની નગરી મનાય છે. જૈન માન્યતા પ્રમાણે વીસમા તીર્થંકર મુનિસુવ્રત સ્વામીના સમયનું આ સિદ્ધિક્ષેત્ર છે, એટલે કે રામ-રાવણના યુગની આ નગરી છે. જૈન માન્યતા અને જૈન રામાયણ પ્રમાણે રાવણના ભાઈ કુંભકર્ણ અને રાવણના પુત્ર ઇન્દ્રજિત આ ભૂમિમાં અનેક મુનિઓ સાથે સાધના કરીને, મોક્ષગામી થયા હતા. એટલે આ પર્વત ઈન્દ્રજિતગિરિ તરીકે પણ ઓળખાય છે. રાવણની રાણી મંદોદરીએ ૪૮ હજાર વિદ્યાધરીઓ સાથે આ ક્ષેત્રમાં દીક્ષા લીધી હતી. એટલે આ પ્રદેશની પહાડીઓમાં એક પહાડી તે “મંદોદરી પહાડ' તરીકે જાણીતી છે અને ત્યાંનું જીર્ણ મંદિર “મંદોદરી મંદિર' તરીકે ઓળખાય છે.
પૂજય શ્રી કુંદકુંદાચા નિર્વાણકાંડ'માં બડવાની તીર્થનો નિર્દેશ નીચે પ્રમાણે કર્યો છે :
बडवाणी वरणयरे दक्खिणभायम्मि चूलगिरिसिहरे । इंदजिय कुंभकरणे णिव्वाण गया णमो तेसिं ॥ આ ગાથાનો હિંદી અનુવાદ નીચે પ્રમાણે થયેલો છે ? બડવાની વરનયર સુચંગ, દક્ષિણ દિશિ ગિરિચૂલ ઉરંગ, ઇન્દ્રજિત અરુ કુંભ જુ કર્ણ, તે વંદો ભવસાયર તર્ણ.
આ ચૂલગિરિ ઉપર નાનાંમોટાં કુલ અગિયાર મંદિર છે. એમાં મુનિ ઇન્દ્રજિતનું મંદિર અને મુનિ કુંભકર્ણનું મંદિર પણ છે. પર્વતની ટોચ ઉપર આવેલ મંદિર મોટું છે અને તેમાં ઘણી જિનપ્રતિમાઓ છે. ત્યાં દર્શન-ચૈત્યવંદન કરી અમે ધન્યતા અનુભવી.
પર્વતની ટોચ ઉપરનું દશ્ય અત્યંત રમણીય છે. ત્યાંથી ચારે બાજુનો ડુંગરાળ પ્રદેશ દૂર દૂર સુધી દેખાય છે. દૂર નર્મદા નદીનાં નીર પણ દેખાય છે. પર્વતો ઉપર વૃક્ષો બહુ ઓછાં છે. અલ્પ વૃષ્ટિને કારણે
૧૩૪ ].
સાંપ્રત સહચિંતન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
