________________
૨૩૬
પાસપોર્ટની પાંખે – ઉત્તરાલેખન ઉનાળામાં બરફ ઓગળતાં તે વધુ મોટા અને વેગવાળા બને છે. યોસેમિટી એટલે એક વિશાળ પ્રપાતક્ષેત્ર. આટલા નાના ક્ષેત્રમાં આટલા બધા ધોધ દુનિયામાં બીજે ક્યાંય નથી.
અમે જે જુદા જુદા ધોધ, પાસે જઈને નિહાળ્યા તેમાંનો એક મોટો ધોધ તે યોસેમિટી ધોધ' આશરે ર૪રપ ફટ ઊંચો છે. તે ઉપરથી પહેલાં ૧૪૩૦ ફૂટ નીચે પડે છે. ત્યાં નાનું તળાવ ભરાય છે. એ ઊભરાતાં તે એક છેડેથી ૬૭૫ ફૂટ નીચે પડે છે. ત્યાં પણ ફરી ખાબોચિયું ભરાય છે અને ત્યાંથી તે ૩૨૦ ફૂટ નીચે પડે છે. આમ ત્રણ કટકે પડતો આ ધોધ પોતાની આગવી મુદ્રા ધારણ કરે છે. ૬૨૦ ફુટ ઊંચેથી પડતા બીજા એક ધોધને નવોઢાનો ઘૂંઘટ' (BRIDALVEIL) કહે છે, એનું સ્વરૂપ જુદા જ પ્રકારનું છે. પડતી વખતે જે જલસીકરો ઊડે છે એને લીધે એની આસપાસ ધુમ્મસ જેવું વાતાવરણ સર્જાયેલું રહે છે. એથી ધોધની સ્પષ્ટ આકૃતિ દેખાતી નથી. જાણે નવોઢાએ ઘૂંઘટ ન તાણ્યો હોય ! ત્રીજો એક મોટો ધોધ તે નેવાડા ધોધ', ૫૯૪ ફૂટ ઊંચેથી તે પડે છે. તે કદમાં મોટો છે અને પડે છે ત્યારે જાણે વાદળાની ગર્જના થતી હોય એવો અવાજ સંભળાય છે. આ બધા ધોધ બહુ નજીકનજીકમાં આવેલા છે.
ધોધ જોયા પછી અમારો કાર્યક્રમ જંગલમાં ફરવાનો હતો. જંગલમાં કેટલાક કાચાપાકા રસ્તા બનાવેલા છે, પણ ત્યાં પોતાની મોટરકાર લઈ જવાની છૂટ નથી. પાર્ક તરફથી ખુલ્લી ટ્રૉલીમાં આસ્તે આસ્તે બધે ફેરવવામાં આવે છે અને સાથે તેનો પરિચય પણ આપવામાં આવે છે. અમે એ પ્રમાણે ડુંગરાળ જમીનમાં પથરાયેલા ગાઢ વનમાં ફરી આવ્યા. પરંતુ આ જ વાત વધારે વિગતે સમજવી હોય તો નિશ્ચિત સ્થળ અને સમયે ભોમિયો (RANGER) આપણને કેડીએ કેડીએ પગે ચાલીને લઈ જાય છે. અમે ભોમિયા સાથે પણ બે કલાક .
અમારો ભોમિયો પ્રકૃતિવિશારદ અને પ્રકૃતિપ્રેમી હતો. એ પાંત્રીસેક વર્ષની હશે ! એનો લંબગોળ, ગોરો હસમુખો ચહેરો, કાળા લાંબા વાળ, કોઈ કોઈ શ્વેત કેશ ધરાવતી ઢળેલી મૂકો, ધાતુની ફ્રેમવાળાં જૂની પદ્ધતિનાં ચશ્માં વગેરે સહિત એની નિર્દોષ આકૃતિ એના માયાળુ સ્વભાવની પ્રથમ દર્શને ખાતરી કરાવતી હતી. એની સાથે કેડીએ કેડીએ અમે ચાલ્યા. જુદા જુદા પ્રકારનાં ફ, પામ, સિયા (SEQUOIA) વગેરે વૃક્ષોની ખાસિયત એણે અમને સમજાવી. વૃક્ષનું આયુષ્ય કેટલું છે તે જાણવાની વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ નમૂના સાથે બતાવી. ભોમિયાએ કહ્યું કે સિકોયા વૃક્ષ ત્રણ હજાર વર્ષથી વધુ જીવી શકે છે. આ વૃક્ષો જેમ જૂનાં થતાં જાય તેમ એનું થડ પહોળું થતું જાય છે. આ વૃક્ષો વધારે જીવી શકે છે કારણ કે એમાં રહેલો ટેનિક ઍસિડ જીવાત લાગવા દેતો નથી. એ ઍસિડને કારણે વૃક્ષ રાતા રંગનું થાય છે. સિકોયા વૃક્ષ સીધું ઊંચું થાય છે. તે ૩૫૦ ફૂટ કરતાં વધુ ઊંચું થઈ શકે છે. બેત્રણ સિકોયા અડોઅડ ઊગી શકે છે. એક સિકોયા વૃક્ષમાંથી એક વિશાળ મકાનના પિસ્તાલીસ ઓરડા માટેનું લાકડું મળી રહે છે. કેટલાંક સિકોયામાં નીચે બખોલ થાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org