________________
પાસપોર્ટની પાંખે - ઉત્તરાલેખન લીધો. અંગ્રેજોએ શેરડીની ખેતી માટે અને ખાંડનાં પોતાનાં કારખાનાંઓ માટે ભારતમાંથી મજૂરો લઈ જઈને ત્યાં વસાવ્યા. એટલે મોરિશિયસ છોટે ભારત' જેવું બની ગયું. ૧૯૬૮માં ત સ્વતંત્ર થયું.
મોરિશિયસમાં એનું મુખ્ય વેપારી શહેર છે કયુપિંપ (Curepipeનો ઉચ્ચાર એ પ્રમાણે તેઓ કરે છે). ફ્રેંચ આધિપત્ય દરમિયાન આ વેરાન ટાપુમાં થાકેલા પ્રવાસીઓ અહીં વિસામો ખાવા બેસતા અને પાઈપ પીતા. પાઈપ સળગાવતાં પહેલાં તેઓ એને સાફ-Cure કરતા. એટલે આ સ્થળનું નામ Curepipe પડી ગયું હતું. ત્યાં હોટેલ કોન્ટિનેન્ટલમાં અમે ઊતર્યા હતા. વચમાં અમે દરિયાકિનારાની એક હોટેલમાં પણ રહી આવ્યા અને આસપાસનો કેટલોક પ્રદેશ પણ જોયો. અમારામાંના એક મિત્રને મુંબઈથી કોઈક ઓળખીતાં ઉત્તર ભારતીય બહેને પોતાના ભાઈ ઉપર માત્ર ખુશખબરનો પત્ર આપ્યો હતો. મેવાસિંગ નામના એ સજજનને એ પત્ર પહોંચાડવાનો હતો. ન પહોંચાડાય તો ટપાલમાં નાખવાનો હતો અને એ પણ ભૂલી જવાય તો કશો વાંધો નથી એમ એમણે કહેલું.
યુપિંપની હોટેલમાંથી અમે મેવાસિંગને ફોન ક્યોં. કહ્યું, ‘તમારાં બહેને મુંબઈથી ખુશખબરનો પત્ર મોકલાવ્યો છે. એમણે કહ્યું છે કે પત્રમાં ખાસ કોઈ મહત્ત્વની વાત નથી. એટલે અમે આજે ટપાલમાં નાખીશું. કારણ કે તમારું ગામ તો અહીંથી ટેકસીમાં દોઢ કલાકને રસ્તે છે. અને અમને ત્યાં સુધી આવવાની અનુકૂળતા નથી.'
મેવાસિગે કહ્યું, ‘તમે પત્ર ટપાલમાં રવાના ન કરશો. હું આજે એ બાજુ નીકળવાનો છું. તો તમારી હોટેલ પર આવીને લઈ જઈશ.'
નિશ્ચિત સમયે મેવસિંગ હોટેલ ઉપર આવી પહોંચ્યા. તેઓ ઊંચા અને શ્યામ વર્ણના હતા. સ્વભાવે હસમુખ જણાયા. સફેદ શર્ટ, સફેદ પેન્ટ અને કેનવાસનાં સફેદ શૂઝ તેમણે પહેર્યા હતાં. જાણે કોઈ ખેલાડી હોય એવા લાગે. પંચાવનની ઉમર વટાવી ગયા હશે એવું ચહેરા પરથી જણાતું હતું. ચહેરા પર આંખો નીચે સહેજ સોજા હતા. એ પરથી લાગ્યું કે તબિયત બરાબર નહિ રહેતી હોય. એમનો અવાજ નિયમિત દારૂ પીનારનો વૃદ્ધાવસ્થામાં જેવો થઈ જાય તેવો હતો. મેવાસિંગની ભાષા હિન્દી હતી, પરંતુ તેમના બોલવામાં મોરિશિયસમાં પ્રચલિત થયેલી ફ્રેંચ વર્ણસંકર જેવી લોકબોલી દેઓલ(Creole)ની થોડી છાંટ વરતાતી હતી. વાતચીત પરથી જાણ્યું કે તેઓ ક્રેઓલમાં પણ સરસ બોલી શકતા હતા.
અમે મેવાસિંગને પત્ર આપ્યો. એમણે કહ્યું, ‘તમે ઠેઠ ભારતથી અહીં આવો અને મારા ઘરે જમ્યા વગર જાઓ તે બરાબર નથી. મને આ ગમતું નથી. એમનો ઘણો આગ્રહ હતો એટલે છેવટે એમ નક્કી થયું કે તેઓ પોતે જે ક્લબમાં સભ્ય છે ત્યાં અમારે એમની સાથે ચાપાણી લેવાં.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org