________________
પહોંચ્યા. એક યુવક અને એક યુવતી. યુવકનું નામ હતું ‘ટીમ’ અને યુવતીનું નામ હતું ‘કેરોલ હાકુજો'. અટક અને મુખાકૃતિ પરથી યુવતી જાપાની લાગતી હતી, પણ તેના ઉચ્ચારો પરથી તે અમેરિકામાં જ જન્મી અને ભણી હશે એવું અનુમાન થયું. અંગત પ્રશ્ન ન પૂછાય છતાં ઉત્સુકતા ખાતર પૂછતાં અમારું અનુમાન સાચું પડ્યું. બંને રેન્જરે માથે ટોપી સહિત ખાખી યુનિફૉર્મ પહેર્યો હતો. તેમના શર્ટને ચાર મોટાં ખિસ્સાં હતાં. દરેક ખિસ્સામાં પ્રવાસીઓને સમજાવવા, બતાવવા કંઈક ચીજવસ્તુઓ રાખેલી હતી. વળી તેમની પાસે હેવરસેક બૅગ હતી. એ પણ ભરેલી હતી. બંને રેન્જ૨ના ચહેરા કોમળ, સૌમ્ય, પ્રસન્ન અને શાંત હતા. બંને પ્રકૃતિપ્રેમી જણાયા. આ કામ માટે તેઓએ તાલીમ લીધી હતી. કોઈ પ્રશ્ન પૂછે તો તેઓ રાજી થઈને સસ્મિત જવાબ આપતા.
પ્રવાસીઓનાં બે જૂથ ક૨વામાં આવ્યાં. એક જૂથ ટીમ સાથે જાય અને બીજું જૂથ હાકુજા સાથે જાય. દોઢ-બે કલાકે પાછા આવ્યા પછી બંને જૂથની અદલાબદલી થાય. અમે પહેલાં ‘ટીમ' સાથે જોડાયા. થોડું ચાલીએ અને થોડી વાર ઊભા રહીએ એવો તેઓનો ક્રમ હતો કે જેથી કોઈને થાક ન લાગે. ટીમે કહ્યું, ‘કૅલિફૉર્નિયા અને નેવાડા રાજ્યમાં સિકોયા વૃક્ષનાં પોણોસોથી અધિક ઝુંડ (Grove) છે. એમાં પાંચપંદર વર્ષનાં બાલવૃક્ષો છે, બસોપાંચસો વર્ષનાં યુવાન વૃક્ષો છે અને બે-ત્રણ હજાર વર્ષનાં વયોવૃદ્ધ વૃક્ષો પણ છે. કેટલાક માણસોના ચહેરા પરથી એની ઉંમરનો અંદાજ જેમ નથી આવતો તેમ સિકોયાની ઉંમરમાં પણ આપણે ભૂલથાપ ખાઈ જઈએ.' ટીમે અમને ઊંચું પણ પાતળી સોટી જેવું લીલુંછમ વૃક્ષ બતાવીને પૂછ્યું, ‘આ સિકોયાની ઉંમર કેટલી હશે ?' અમે કહ્યું કે, ‘પહેલાં તો એ સિકોયા જેવું લાગતું જ નથી. પણ સિકોયા જ જો છે તો એની ઉંમર ત્રણચાર વર્ષની હશે.’ ટીમે કહ્યું. ‘ના, એની ઉંમર પોણોસો વર્ષથી વધુ છે.’
‘પણ અમે એમ કેમ માની લઈએ ?’
‘હું મારા ઘરનું નથી હાંકતો કે તમારી મજાક નથી કરતો. સિકોયાની ઉંમર જાણવાની વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિ છે. એના પડમાં છેદ પાડી, એના કોષોનાં વર્તુળોનો કેટલો વિકાસ થયો છે એની ગણતરી કરીને ઉંમરનો અંદાજ કાઢવામાં આવે છે.'
પછી વૃક્ષના ‘સિકોયા' નામની વાત કરતાં ભોમિયાએ કહ્યું, ‘સામાન્ય રીતે ઇંગ્લિશ ભાષામાં વૃક્ષોનાં નામ લૅટિન અથવા ગ્રીક ભાષા પરથી
સિોયાની શિખામણ * ૨૪૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org