________________
લાંબાપહોળા કરીને ન બેસે.]
आसणगओ न पुच्छेज्जा नेव सेजागओ कयाइ वि।
आगम्मुक्कुडुओ संतो पुच्छेज्जा पंजलीयडो॥ २२ ॥ પોતાનાં આસન કે શય્યા પર બેઠાં બેઠાં ગુરુને કશું પૂછે નહિ, પરંતુ પાસે જઈને, ઊકડું બેસીને, હાથ જોડીને પૂછે.]
स देव गंधव्व मणुस्सपूइए चइत्त बेहं मलपंकपुब्बयं ।। सिद्धे वा हवइ सासए देवे वा अप्परए महिड्ढिए॥ ४८ ॥
દેવ, ગંધર્વ અને મનુષ્યથી પૂજિત એવો વિનયી શિષ્ય મળ અને પંકથી બનેલા દેહનો ત્યાગ કરીને શાશ્વત સિદ્ધગતિ પ્રાપ્ત કરે છે. અથવા મહર્તિક દેવ બને છે.]
દસવૈકાલિક' સૂત્રના નવમા અધ્યયનમાં ‘વિનય સમાધિ' નામના ચાર ઉદ્દેશક આપવામાં આવ્યા છે. એ ચારે ઉદ્દેશક બહુ ધ્યાનથી સમજણપૂર્વક વાંચવા જેવા અને જીવનમાં ઉતારવા જેવા છે. એમાંથી નમૂનારૂપ થોડીક ગાથાઓ જોઈએ:
यंभा व कोहा मयप्पमाया गुरुस्सगासे विणयं न सिक्खे । सो चेव उ तस्स अमइभावो
फलं व कीयस्स वहाय होइ॥ ९९९ જે શિષ્ય ગર્વ, ક્રોધ, માયા કે પ્રમાદને કારણે ગુરુની પાસેથી વિનય નથી શીખતો તે તેના વિનાશ માટે થાય છે, જેમ કે કીચક (વાંસ)નું ફળ એના વધને માટે થાય છે.]
विवत्ती अविणीयस्स संपत्ति विणियस्स यं।
जस्सेयं दुहओ नायं सिक्खं से अभिगच्छेई॥ અવિનયીને વિપત્તિ અને વિનયીને સંપત્તિ પ્રાપ્ત થાય છે. જે આ બંનેને જાણ છે તે સાચી શિક્ષાને – સાચા જ્ઞાનને પામે છે.) - निद्देसवत्ती पुण जे गुरुणं सुयत्ययम्मा विणयम्मि कोविया । __ तरितु ते ओहमिणं दुरुत्तरं खवित्त कम्मं गइमुत्तमं गय॥
જે ગુરુના આજ્ઞાવર્તી છે, ધર્મમાં ગીતાર્થ છે, વિનયમાં કોવિદ છે તેઓ આ દુસ્તર સંસારને તરી જઈને, કર્મોનો ક્ષય કરીને ઉત્તમ ગતિને પામે છે.] અવિનયી વ્યક્તિની કેવી દશા થાય છે તે વિશે દસવૈકાલિકસૂત્રમાં કહ્યું છે :
तहेव अविणीयप्प लोगंसि नरनारिओ। दीसंति दुहमेहंता छाया ते विगलिंदिया ॥ दंडसत्थपरिज्जुण्णा असब्भवयणेहि य। कलुणा विवन्नछंदा खुप्पिवासाए परिगया ॥
૪ ઃ જૈન આચારદર્શન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
