________________
(૧૨) કૃષ્ણ લેશ્યા, નીલ લેશ્યા, કાપોત લેશ્યા પરિહતું. (૧૩) ૨સગારવ, ઋદ્ધિગા૨ત, શાતાગારવ પરિહતું. (૧૪) માયાશલ્ય, નિયાણશલ્ય, મિથ્યાત્વશલ્ય પરિહતું. (૧૫) ક્રોધ, માન પરિહ.
(૧૬) માયા, લોભ પરિહતું.
(૧૭) પૃથ્વીકાય, અપકાય, તેઉકાયની જ્યણા કરું.
(૧૮) વાઉકાય, વનસ્પતિકાય, ત્રસકાયની રક્ષા કરું.
આમ, સામાયિકનું સ્વરૂપ અત્યંત ગહન છે અને એનો પ્રભાવ ઘણો મોટો છે. સામાયિકથી સ્થૂલ ચમત્કારોના પ્રસંગો પણ છે. બીજા જીવો ઉ૫૨ એની અસર થયા વગર રહેતી નથી.
सामाइए कदे सावए ण विद्धो मओ अरणम्मि । सो य मओ उद्धायो ण य सो सामाइयं फडियो ||
[અરણ્યમાં શ્રાવકે સામાયિક ક૨વાથી પશુઓનો (શિકારી દ્વારા) વધ થતો નથી. વળી તે પશુઓ પણ ઉદ્યુત (ક્રૂર થતાં નથી કે જેથી સામાયિકમાં વિઘ્ન આવે.] એટલે શ્રાવક શુદ્ધ ભાવથી સામાયિક જો કદાચ જંગલમાં કરે તો શિકારીઓનો શિકાર કરવાનો ભાવ શાંત થઈ જાય અને હિંસક પશુઓનો ક્રૂરભાવ પણ શાન્ત થઈ જાય છે.
‘શ્રી કપ્પ્રક૨ ગ્રંથ’માં સામાયિકનું માહાત્મ્ય દર્શાવતાં કહેવાયું છે કે सामायिकं द्विघटिकं
चंद्रावतसकवदुच्चधियोऽत्रं स्पर्शेऽपि सत्यमुदकं घोरं तमो हरति वा कृत
चिरकर्मभेदि, किंतु 1 मलिनत्वनाशि,
एव दीप ।
[બે ઘડીનું સામાયિક પણ ચંદ્રાવતસક રાજાની જેમ ઘણા કાળનાં સંચેલાં કર્મોને ભેદનારું થાય છે. તો પછી ઘણી વાર કરવાથી ઊંચી બુદ્ધિવાળાને કર્મનો નાશ થાય તેમાં શું આશ્ચર્ય ? વાત સાચી છે કે સ્પર્શ કરવા માત્રથી અંધકાર હોય તોપણ દીવો તેનું હરણ કરે છે.]
સામાયિકનો મહિમા દર્શાવતાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રે લખ્યું છે કે :
સામાયિક આત્મશક્તિનો પ્રકાશ કરે છે, સમ્યગ્દર્શનનો ઉદય કરે છે, શુદ્ધ સમાધિભાવમાં પ્રવેશ કરાવે છે, નિર્જરાનો અમૂલ્ય લાભ અપાવે છે, રાગદ્વેષથી મધ્યસ્થ બુદ્ધિ કરે છે.’
સામાયિકનો આવો પ૨મ મહિમા હોવાથી કહેવાય છે કે દેવો પણ પોતાના દેવપણામાં સામાયિકની ઝંખના સેવતા હોય છે. જુઓ :
૬૮ * જૈન આચારદર્શન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
-
www.jainelibrary.org
