Jain Dharma Darshan

SR No.: 002029
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2006
Total Pages: 348
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 19 MB

Page 64

पंचादौ यत्पदानि त्रिभुवनपतिमिर्व्याहता पंच तीर्थी तीर्थीन्येवाष्टषष्टि-र्जिन समयरहस्यानि यस्याऽक्षराणि । यस्याष्टी सम्पदश्चानुपतमहा सिद्धोयोऽ द्वैतशक्ति- । जयाद् लोक द्वयश्चाऽमिलषितंफलदः श्रो नमस्कारमन्त्र ॥
આ લોક અને પરલોક એમ બંને લોકમાં ઈચ્છિત ફળને આપનાર શ્રી નમસ્કારમંત્ર યવંતો વર્તે કે જેનાં પહેલાં પાંચ પદોને શૈલોક્યપતિ શ્રી તીર્થંકર દેવોએ પંચતીર્થ તરીક કહ્યા છે; જિન સિદ્ધાંતના રહસ્યભૂત એના અડસઠ અક્ષરોને અડસઠ તીર્થો તરીકે વખાણ્યા છે. અને તેની આઠ સંપદાઓને અજ્ઞાનરૂપી અંધકારનો નાશ કરનારી આઠ અનુપમ સિદ્ધિઓ તરીકે વર્ણવી છે.]
નવકારમંત્રમાં કુલ ૬૮ અક્ષર છે. તેમાં પ્રથમનાં પાંચ પદ, પાંચ અધ્યયનસ્વરૂપ છે, મંત્રસ્વરૂપ છે. તે પાંચ પદના વ્યંજનસહિત ૩૫ અક્ષરો છે. મંત્રશાસ્ત્રમાં અક્ષરોમાં જોડાક્ષર–સંયુક્તાક્ષરને ગુરુ અથવા ભારે અને અન્ય અક્ષરોને લઘુ અથવા હળવા ગણવામાં આવે છે. એ પ્રમાણે પ્રથમ પાંચ પદ ચૂલિકાનાં છે. તેના વ્યંજનસહિત ૩૩ અક્ષરો છે. તેમાં ૨૯ લઘુ અને ૪ ગુરુ અક્ષરો છે. પ્રત્યેક પદમાં આ દૃષ્ટિએ લઘુગુરુ અક્ષરો કેટલા છે તે જુઓ :
(૧) પ્રથમ પદ
નમો અરિહંતાણંમાં સાત અક્ષર છે. આ સાતે અક્ષર લઘુ છે. નમો સિદ્ધાળમાં પાંચ અક્ષર છે. તેમાં ચાર લઘુ અક્ષર છે અને
(૨) બીજા પદ એક ગુરુ છે.
(૩) ત્રીજા પદ
-
(૪) ચોથા પદ ગુરુ છે.
(૫) પાંચમા પદ નમો તો! સવ્વસાહૂળમાં નવ અક્ષર છે. તેમાં આઠ લઘુ અને એક ગુરુ છે.
(૬) છઠ્ઠા પદ સો વંચનનુવારોમાં આઠ અક્ષરો છે. તેમાં સાત લઘુ અક્ષર
છે અને એક ગુરુ છે.
-
નમો આયરિયાણંમાં સાત અક્ષરો છે. એ સાતે અક્ષરો લઘુ છે. નમો ઉવાયાળમાં સાત અક્ષરો છે. તેમાં છ લઘુ અને એક
-
(૭) સાતમા પદ ગુરુ અક્ષર છે.
(૮) આઠમા પદ મંગલાણં ચ સવ્વતિમાં આઠ અક્ષર છે. તેમાં સાત લઘુ અને એક ગુરુ છે.
(૯) નવમા પદ–મ હવદ્ મંત્તમાં નવ અક્ષર છે. તે નવ અક્ષર લઘુ છે. આમ,, નવકારમંત્રમાં નવ પદની વર્ણસંખ્યા એટલે અક્ષરસંખ્યા અનુક્રમે
૨૬
જૈન ધર્મ દર્શન
સવ્વ પાવપ્પાતળોમાં આઠ અક્ષર છે. તેમાં છ લઘુ અને બે
-