________________
જૈનોનાં પર્વતીય તીર્થસ્થાનોથી આ તીર્થો ઊંચાઈએ છે. તેથી યાત્રામાં માનીએ તો ઠંડી વિગેરે કષ્ટ ખરું. સગવડ ઓછી છતાં પણ દર વર્ષે હજારો આબાલ-વૃદ્ધ યાત્રિકો પગપાળાં મસ્તીથી યાત્રા કરતાં હોય છે. ભારતની અધ્યાત્મભૂમિમાંથી આવું બળ મળતું હોય છે. જેમાં સગવડ ગૌણ હોય છે. યદ્યપિ હવે તો ઘણી સગવડો મળતી જાય છે. તો પણ વિશેષતા તીર્થદર્શનની હોય છે. વૃદ્ધો “જય ભોળાનાથ'ના ધ્વનિ સાથે યુવાનોની જેમ પહાડ ચઢતા દેખાતા.
૧૯૬૭માં પૂ. દીદીનો સમાગમ થયા પછી તીર્થયાત્રાઓ સિવાય ૧૯૭૦ થી ૧૯૮૦ સુધી લગભગ પૂ. દીદી આબુ હોય ત્યારે વર્ષમાં બેત્રણ માસ તેમના સમાગમનો લાભ મળતો. ક્યારેક સાથે રહેવાનું હોય, ક્યારેક જુદું મકાન લેવાનું હોય. જ્યાં લગભગ એકાંત અને મૌન સાધના થાય માટે દરેકે પોતાનો નિવાસ અલગ લેવાનો હોય. વર્ષમાં એક વાર આબુમાં શિબિર થતી, ત્યારે ધ્યાન-મૌનની વિશેષતા રહેતી. ત્યારે આત્મદષ્ટિને પોષણ મળે તે રીતે પ્રવચનો થતાં. તેઓની સાથેની પાંચ સત્સંગયાત્રાની પુસ્તિકા લખાઈ હતી તે “પંચધારા' સાધના સમયના અનુભવો :
પૂ. દીદી સાધકોની સાધના પ્રત્યે સદાય સજાગ રહેતાં. શિબિરોમાં વિશેષ મૌન-ધ્યાનના પ્રયોગ થતા. તેમનું સાન્નિધ્ય આંતરિક બળપ્રેરક
બનતું.
એક વાર ધ્યાન શિબિરમાં બહેનોની અને ભાઈઓની હાર વચ્ચે થોડી જગાએ બેઠક હતી. સભા પૂર્ણ થઈ પછી એક ભાઈ મારી પાસે આવ્યા. તેમણે કહ્યું કે તમે તો ઘણું પ્રાપ્ત કરી લીધું છે. હું કંઈ સમજી નહિ પુનઃ કહે : તમારી બાજુમાં મારી બેઠક હતી મને સ્પંદનો મળતા હતા. મેં કંઈ જવાબ ન આપ્યો.
પૂ. દીદીને મેં આ વાત કહી. તેઓ કહે “ચિત્તની સ્થિરતા અને શુદ્ધિથી કોઈ વાર સ્પંદન પ્રગટ થાય. તમારે તેને માહાન્ય આપવું નહિ અને વાત પ્રગટ ન કરવી. હવે ધ્યાનમાં શાલ ઓઢીને બેસવું. જો વાત વહેતી થાય તો તમારી શક્તિ ત્યાં જ અટકી જશે.” જોકે અન્યોન્ય આવી વાતો કરવાની મના હતી તેવું શિસ્ત પળાતું.
એક વાર અમે બેઠાં હતાં, મેં કહ્યું : દીદી, કોઈ ઘંટનો સુંદર રણકાર ગુંજે છે. આટલામાં મંદિર તો નથી ? મારી મંગલયાત્રા
વિભાગ-૮
૨૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org