________________
બહિરાત્માની આવી દુ:ખદાયક દશા જોઈ જ્ઞાનીજનોએ નિષ્કારણ કરુણા વરસાવી બોધ આપ્યો.
આ આખો સંસાર સ્પર્શ રસ, ગંધ અને વર્ણના વિષયોથી ભરેલો છે તેને છોડીને તમે દેહધારી ક્યાં જશો ? માટે વૈરાગ્યભાવે એ સર્વ વિષયોની વાસના ત્યજી દેવાથી તે સ્વયં શાંત થઈ જાય છે.
અગ્નિ જેમ જરા સ્થાન મળતાં વિશેષ જગામાં ફેલાઈ જાય છે તેમ વિષયો જરાક સ્થાન મળતાં પૂરા આત્માને જ રોકી લે છે.
તું અનાદિકાળથી ભવરોગમાં સડતો, પીડાતો, કૂંઝાતો હતો, કોઈ પુણ્યોદયે તારી ભવસ્થિતિ પાકી અને કર્મોનો ક્ષયોપશમ થતાં નિગોદમાંથી નીકળેલો તું બેઇન્દ્રિય આદિ (વિક્લેન્દ્રિયપણું) ઓળંગી આ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયપણું પામ્યો. તેમાં પણ માનવજન્મ, ઉત્તમ દેશ અને સદ્ગુરુનો બોધ પામ્યો. હવે ચોથા મર્મને પકડી લે. જ્ઞાનીના વચનમાં શ્રદ્ધા મૂકી આ હિરાત્મપણું ત્યજી દે.
બહિરાત્મપણું કરીને દુઃખ જ પામ્યો. દેહનું રક્ષણ કરવા, તેને સ્વચ્છ કરવા, મનગમતા પદાર્થો આપ્યા. પરિણામે તને શું મળ્યું ? મલિનતા, રોગ, મળમૂત્રાદિની ક્રિયાઓનું પુનરાવર્તન.
બહિરાત્મપણું ટાળવાનો સામાન્ય ઉપાય, પ્રાથમિક ધોરણે એક વાર પ્રારંભ કર. સાદું જીવન, પદાર્થોનો સંક્ષેપ, ધાર્મિક અનુષ્ઠાનમાં પ્રીતિ, શાસ્ત્રબોધની રુચિ, પરોપકારવૃત્તિ અને બાહ્યપ્રકારો-પ્રસંગોથી કે વ્યવહારથી સાક્ષીપણું.
અરે ! તું પૃથ્વી, પાણી જેવા પદાર્થોનો પણ અનુકંપાના ભાવે સંક્ષેપ કરે છે ત્યારે તે જીવો પ્રત્યેનો તારો સદ્ભાવ વિશાળ સમષ્ટિને સ્પર્શે છે. તારામાં મૈત્રીભાવનો સંચાર થાય છે તેથી ગૃહસ્થને આવશ્યક ક્રિયા કરવા છતાં તારો જીવો પ્રત્યે સદ્ભાવ તારા આત્મામાં જગત પ્રત્યે સમદૃષ્ટિ પેદા કરે છે જેથી તારું બહિરાત્મપણું ઘટે છે. ત્યાર પછી તારી અંતર્દષ્ટ ખૂલે છે. જ્યાં તને સ્વહિતનો સાચો પ્રકાશ મળે છે, તે પછી તને સદ્ગુરુનો યોગ થતાં, શાસ્ત્રનો બોધ પરિણામ પામે છે, ત્યારે તને સાચો માર્ગ મળે છે. માટે એક વાર
સમાધિશતક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
૨૩ www.jainelibrary.org
