________________
આમ ઉપરોક્ત બંને પ્રકારે જીવનું મિથ્યાદર્શન જ તેનો શત્રુ બની તેને ભવસમુદ્રમાં ડુબાડે છે. માટે આત્માનો સાચો મિત્ર સમ્યગ્દર્શન છે, જે અવશ્ય મોક્ષસાધક છે.
સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા હજી પૂર્ણતા પામ્યો નથી. તે આત્મા જ્ઞાનભાવે પરિણમતા, ઊપજતા શુભાશુભ પરિણામોને હેય-ત્યાજ્ય માને છે. બંને પરિણામોને ત્યજી સ્વરૂપસ્થ થવાનો નિરંતર પ્રયત્ન કરે છે, સંપૂર્ણ સ્વરૂપ સ્થિરતા ન થાય ત્યાં સુધી અંતરંગના અવલંબનમાં સહાયભૂત બાહ્ય અવલંબનના શુભ ભાવોને આશ્રવરૂપ જાણી, હેયબુદ્ધિએ પ્રવર્તે છે પણ ધર્મ અનુષ્ઠાનો પ્રતિક્રમણ, પૂજા-ભક્તિ, દાનાદિ ધમને નિરર્થક માની ત્યજી દઈ સ્વચ્છેદે પ્રવર્તતો નથી. મોક્ષનું સાધન માત્ર નિશ્ચય રત્નત્રયરૂપ શુદ્ધ પરિણતિને સ્વીકારે છે.
[૧૫] જ્ઞાની જાણે છે કે રાગરૂપ પરિણામ જીવને અશુભ / અપવિત્ર વસ્તુઓમાં, પૌગલિક પદાર્થોમાં અતિ આસક્તિ ઉપજાવે છે. જીવના સમ્યગ્દર્શનાદિ ગુણમાં, આત્મિક શુદ્ધતામાં દ્વેષ પેદા કરાવે છે. દર્શનમોહ પોતાના અસલ સ્વરૂપને ભુલાવી પરમાત્મસ્વરૂપથી વિમુખ રાખે છે. આ રાગાદિ ભાવો શત્રુ છે. જીવને મૂઢ, અસ્થિર ક્લેશિત અને શંકિત કરે છે. તેથી સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા તેવાં નિમિત્તોને ત્યજી દે છે, દૂર રહે છે.
સમ્યગ્દર્શન આત્માનો ગુણ હોવા છતાં આવૃત કેમ છે !
ભવ્યાત્મામાં પણ અનંત સંસારના પરિભ્રમણનું કારણ અંતરંગ અનંતાનુબંધી કષાયનો ઉદય, દર્શનમોહ મિથ્યાત્વ) મતિજ્ઞાનાવરણ, આત્માનુભૂતિનું આવરણરૂપ કર્મ આત્માના સમ્યગ્દર્શન, સમ્યજ્ઞાન અને સ્વરૂપાચરણરૂપ સમ્યગુચરિત્રને પ્રગટ થવામાં આત્માની અનંત અને અદ્ભુત શક્તિઓને બાધક છે.
[૧]. સમ્યગ્દર્શન = શુદ્ધાત્માની નિર્મળ રુચિરૂપ પરિણામ તથા સર્વજ્ઞકથિત તત્ત્વાર્થની યથાર્થ શ્રદ્ધારૂપ પરિણામ છે.
૪૯ અમૃતધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
