________________
મુક્તિબીજ
જેમ તપેલો લોઢાનો ગોળો જયાં જાય ત્યાં જીવોનો નાશ કરે છે. તેમ તપેલા લોઢાના ગોળા સરખા અવિરતિ ગૃહસ્થોને આ વ્રતમાં ચરાચર (ચાલતા અને સ્થિર) જીવોના વિરાધનાનું નિવર્તન કરવાપણું હોવાથી આ વ્રત ઉત્તમ છે. (અર્થાત્ આ વ્રતમાં પાપથી નિવૃત્તિ થઈ શકે છે. એટલે તે ગૃહસ્થને યોગ્ય છે.) 卐 જે માણસોએ દિશાઓમાં ગમન કરવાનો નિયમ લીધો છે. તેણે જગતને આક્રમણ કરવાને દબાવવાને) પ્રસરતા (ફેલાતા) લોભરૂપી સમુદ્રને આગળ TM વધતો અટકાવ્યો છે.
卐
卐
૭. ભોગોપભોગ નામનું બીજું ગુણવ્રત : શરીરની શકિત પ્રમાણે જે વ્રતમાં ભોગોપભોગની સંખ્યાનો નિયમ કરાય છે, તે ભોગોપભોગ નામનું ૐ બીજું ગુણવ્રત કહેવાય છે.
જે એક જ વાર ભોગવવામાં આવે તે અનાજ, પુષ્પમાલા, તાંબુલ, વિલેપન વિગેરે ભોગ કહેવાય છે. અને જે વારંવાર ફરી ફરી ભોગવવામાં આવે તે સ્ત્રી, | વસ્ત્ર, અલંકાર, ઘર, શય્યા, આસન વિગેરે ઉપભોગ હેવાય.
5
દરેક જાતનો દારૂ, માંસ, માખણ, મધ ઉંબરાદિ, પાંચજાતના ટેટા, TM અનંતકાય-કંદમૂલાદિ, અજાણ્યાં ફળ રાત્રિ ભોજન, કાચા, દૂધ, દહીં તથા
卐
છાસની સાથે કઠોળ ખાવું તે, વાસી અનાજ, બે દિવસ ઉપરાંતનું દહીં અને ચલિત રસવાળું - કોહેલું અનાજ તેનો ત્યાગ કરવો. રાત્રીભોજન ત્યાગ : રાત્રિના વખતે નિરંકુશપણે વિચરતા પ્રેત પિશાચાદિકો અન્નને એઠું કરે છે. માટે સૂર્યાસ્ત થવા પછી ભોજન ન કરવું. ઘોર અંધકારથી નેત્રની શક્તિ રુંધાઈ જવાવાળા મનુષ્યો જે ભોજનની અંદર પડતાં જંતુઓને જોઈ શકતા નથી તે રાત્રિ વિષે કોણ ભક્ષણ કરે.
卐
સૂર્ય અસ્ત થવા પછી હૃદયકમળ અને નાભિકમળ સંકોચાઈ જાય છે. તેથી તથા સૂક્ષ્મ જીવોનું પણ ભક્ષણ થઈ જાય છે માટે રાત્રે ભોજન ન કરવું. દિવસે ભોજન કરે છે છતાં પણ રાત્રિભોજન ત્યાગનો નિયમ ન કરેલો હોવાથી (પચ્ચખાણના) કારણ સિવાય ફળ મળતું નથી. લોકમાં પણ એ ન્યાય | છે કે વ્યાજની બોલી કર્યા સિવાય મૂકેલી થાપણનું વ્યાજ મળતું નથી.
5
5
૮. અનર્થદંડ વિરમણ નામનું ત્રીજું ગુણવ્રત : આર્ત રૌદ્ર ધ્યાન રૂપ ખરાબ ધ્યાન, પાપકર્મનો ઉપદેશ આપવો, જેનાથી હિંસા થાય તેવાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
૩૮
**
ક
H
5
94%
5
*45
*ક
K
946
99%
5
946
H
946
946
www.jainelibrary.org