Muktibij

SR No.: 001991
Original Sutra Author: N/A
Author: Sunandaben Vohra
Publisher: Satsang Mandal Detroit USA
Publication Year: 1993
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Samyaktva
File Size: 20 MB

Page 214

- મુક્તિબીજ
આ ત્રણે અવસ્થાઓ અપુનર્બન્ધકાવસ્થા આવ્યા પછી ઉત્તરોત્તર આત્મહિન – તરફ વિકસીત અવસ્થા છે. (માર્ગપતિત = માગમાં ચઢેલો) પૂજય હરિભદ્રસૂરિજીએ યોગબિન્દુમાં કહ્યું છે કે :
卐
卐
ભવાભિનન્દી આત્માઓના ક્ષુદ્ર- લાભરતિ - દિનાદી દોષોના પ્રતિપક્ષી ૐ એવા અક્ષુદ્રતા, નિર્લોભતાદિગુણોથી યુક્ત, શુક્લપક્ષના ચંદ્રની જેમ વધતી ગુણકલા વાળો જીવ અપુનર્બન્ધક કહેવાય છે.
આ જીવને જ પૂર્વે જણાવેલી યોગસેવા મુખ્યપણે હોય છે. શેષ જીવોને ૬ (દ્રિર્બન્ધક અને સમૃદબન્ધને) કલ્યાણકારી આશયવિશેષને અનુસારે ઉપચારથી હોય છે. તત્ત્વથી હોતી નથી. તત્ત્વથી તો અપુનર્બન્ધકાદિ જીવોને જ હોય છે.
5
૧. યથાપ્રવૃત્તકરણ -
આ પ્રમાણે અનાદિકાળનું મોહનીયર્મનું જોર ધીમે ધીમે મન્દ થવાથી કેટલાક વ્યવહારિક ગુણોને પામતો આ છવ પરિણામની ધાર સુધરવા વડે એક ૐ વખત એવું "યથાપ્રવૃત્તકરણ કરે છે કે જે કરવા વડે બીજા અપૂર્વ કરણની નજીક પહોંચી જાય છે. પતન પામે એવી કક્ષાનું આ યથાપ્રવૃત્તકરણ થવાથી “ચરમયથાપ્રવૃત્તકરણ” કહેવાય છે. ૨. અપૂર્વકરણ :
卐
5
5
|
૧૮૯
S4 S46
-
ॐ
આજ સુધી “રાગ-દ્વેષ” જે પ્યારા લાગતા હતા. તેને આધીન જીવ હતો. તેને બદલે હવે તે આત્માને “રાગ-દ્વેષ ખટકે છે. બુરા લાગે છે. જાણે શરીરમાં ૐ ગાંઠ થઈ હોય અને જેમ ખુંચે તેમ આ જીવને "રાગ-દ્વેષ ગાંઠની જેમ ખુંચે છે, તેને રાગ-દ્વેષની ગ્રન્થિ કહેવાય છે. આ ગ્રન્થિ અનાદિનીછે. મજબૂત છે – કર્કશ છે, દુર્ભેદ્ય છે. આ આત્મા પોતાનામાં આવેલા અપૂર્વ (પહેલાં કોઈ દિવસ નહિ આવેલા) અધ્યવસાય વડે આ રાગ-દ્વેષની ગ્રન્થિને તોડી નાખે છે. અર્થાત “ગ્રન્થિભેદ કરે છે. ગ્રન્થિભેદ કરનારા આ અધ્યવસાય (પરિણામ વિચારધારા) ને “અપૂર્વકરણ" કહેવાય છે. ગ્રન્થિભેદ થવાથી રાગ - દ્વેષનું જે પ્રાબલ્ય હતું તે પ્રાબલ્ય ક્ષીણ થઈ જાય છે. જેમ એક સોપારી ગાંઠરૂપ હોવાથી ખાઈ શક્તી નથી, તે જ સોપારીનો ચૂરો-કરવાથી તેનું બળ ક્ષીણ થઈ જાય |ૐ છે., અને ખાઈ શકાય છે. તેમ રાગ - દ્વેષની ગ્રન્થિ તુટવાથી તેનુ બળક્ષીણ થઈ જાય છે.
He
5
946
946
S4
H
$45
S
SH46
H
*15
ૐ