________________
_ક |
બ
૯
H
૯
G
E
મુક્તિબીજ ઉપર કહેલા જીવાદિ પદાર્થોની શ્રદ્ધા નહીં કરવાથી કોઈ પણ જાતના || લાભો થતા નથી, કારણ કે મિથ્યાત્વ વર્તતું હોવાથી વિપરીત શ્રદ્ધા હોવા છતાં ૪
અનભિનિવેશ (અનાગ્રહપણું આ આ પ્રમાણે જ છે એવો જો આગ્રહ ન હોય તો કોઈક વખત તે સમ્યકત્વનું કારણ પણ થાય. પરંતુ અનભિનિવેશપણું સમ્યકત્વનું નિયમનું કારણ નથી.
આ સમ્યકત્વ અતિચાર રહિતપણે પાળવું જોઈએ. તેથી હવે અતિચારો IF જણાવે છે.
सम्मत्तस्सइयारा संका कंखा तहेव वितिगिच्छा ।
परपासंड पसंसा संथवमाईय नायव्वा ॥८६।। આગળ જેનું સ્વરૂપ રહ્યું છે તે સમફત્વના અતિચારો કહે છે તે આ ! L પ્રમાણે શંકા, કાંક્ષા, વિચિકિત્સા, પરપાખંડ સંસ્તવ વગેરે જાણવા, મા ! શબ્દથી અનુપબૃહણા, અસ્થિરીકરણ વગેરેનું ગ્રહણ કરવું. જે અતિચરાય તે ” અતિચાર. અતિચાર એટલે અસદનુષ્ઠાન વિશેષ જેઓ વડે સમ્યકત્વને અનિચરાય અથવા વિરાધાય તે અતિચારો. () શંકા વગેરેના સ્વરૂપને કહે છે –
संसय करणं संका कंखा अन्नन्न देसण गाहो
संतंमि वि वितिगिच्छा सिज्झिज्ज न मे अयं अट्ठो ॥८७॥ સંશય કરવો તે શંકા, અરિહંત પરમાત્માએ પ્રરૂપેલા ધર્માસ્તિકાય વગેરે અત્યંત | | ગહન વિષયોમાં બુદ્ધિની દુર્બળતાથી સારી રીતે ન જાણી શક્યાથી આ પદાર્થ આ
પ્રમાણે હશે કે નહીં એવી જે શંકા કરવી, તે શંકા. તે શંકા બે પ્રકારે છે : (૧). F| સર્વશંક. (૨) દેશશંકા. દેશશંકા આ પ્રમાણે છે કે શું આત્મા અસંખ્યાત પ્રદેશ છે !
કે નિષ્પદેશી છે કે નિરવયવી છે. આ પ્રમાણે શંકા કરવી તે દેશશંકા કહેવાય. સર્વશંકામાં આ પ્રમાણે શંકા કરે કે સમસ્ત ધર્માધર્મ વગેરે અસ્તિકાયનો સમુદાય
શું આ પ્રમાણે છે કે નહીં આવી શંકા કરે તે સર્વશંકા કહેવાય. | | કાંક્ષા-એટલે બીજા દર્શનોની ઈચ્છા. બૌો વગેરેએ સ્થાપેલા ધર્મોની ઇચ્છા *| કરવી તે કાંક્ષા. સર્વકાંક્ષા, અને દેશકાંક્ષા એમ બે પ્રકારની કાંક્ષા છે. કોઈ પણ ખ| એક બૌદ્ધ વગેરે ધર્મને ઇચ્છે. તે આ પ્રમાણે, મનનો યે તો આ (બૌદ્ધ) | ધર્મમાં કહ્યો જ છે; અને એ જ ધર્મ, મુક્તિનું પરમ કારણ છે. આથી આ જ !
«
«
_F_F_F
«
«
૯
૯
૯
૯
૧૩ર
| બ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org