________________
F
가
F
가
F
가도
E
가
OF
가도
가도
가
가도
.
가도
મુક્તિબીજ, લયોપશમભાવને પામેલો જીવ લયોપશમભાવને પામેલા અનંતાનુબંધી | આદિના, (આદિ શબ્દથી મિથ્યાત્વના પણ) સત્તાગત પ્રદેશોને ભોગવે છે, તેના રસને ભોગવતો નથી અને ઉપશમભાવને પામેલો ઉપશાન કષાયવાળો જીવ, સત્તાગત પ્રદેશોને પણ ભોગવતો નથી
વેદક : ક્ષપકશ્રેણીને (સાયિક સમકિતને) પ્રાપ્ત કરતાં જીવને અનંતાનુબંધી ચારેય કષાયો, મિથ્યાત્વમોહનીય અને મિશ્રમોહનીય – એ છનો સંપૂર્ણ ક્ષય | થયા પછી સમકિતમોહનીય (શુદ્ધ પુંજ)ને ખપાવતાં ખપાવતાં, તેનાં છેલ્લાં પુદ્ગલોને ખપાવવાના છેલ્લા સમયે ઉદય પામેલો છેલ્લો રાસ ભોગવે ત્યારે ક્ષાયોપથમિકનો જ છેડો છતાં, તેના અંતિમ ગ્રાસનું વદન હોવાથી તેને વેદક સમક્તિ કહેવામાં આવે છે. આ છેલ્લો ગ્રાસ ખપી જતાં જ દર્શનસતકનો ક્ષય થવાથી અનંતર સમયે જીવ ક્ષાયિક સમકિત બને છે.
પૂર્વે જણાવેલા ઉદયમાં વર્તતા સમનિમોહનીયના) પુદ્ગલોના છેલ્લા | ગ્રાસનું વેદન, તેને વેદક સમકિત કહેલું છે.
સાસ્વાદન - પહેલાં જણાવ્યું તેમ પથમિક સમત્વવત કોઈ પતિતપરિણામી જીવને અંતરકરણમાં વર્તતાં, જઘનથી જ્યારે છેલ્લો સમય | બાકી રહે અને ઉત્કૃષ્ટથી તેની છેલ્લી છ આવલીકાઓ બાકી રહે ત્યારે અનંતાનુબંધી કષાયનો ઉદય થતાં સમજ્યથી પડવા માંડે, અર્થાત્ સમક્વનું વમન કરે; (ત્યારે ખીરનું ભોજન કર્યા પછી વમનવેળાએ પણ તેનો કંઈક સ્વાદ રહે તેમ) તે કાળે જીવને પણ સમજ્યનો કાંઈક આસ્વાદ હોય, માટે તેને સાસ્વાદન સમકિત કહેવાય છે. ઉપશમ સમકિતનું વમન થતાં મિથ્યાત્વનો ઉદય થયા પહેલાં, વચ્ચે જઘન્યથી એક સમયનું અને ઉત્કૃષ્ટથી છ આવલી પ્રમાણ આ સ ર્વ જીવને પડતી વેળાએ હોય છે.
કહ્યું છે કે,
ઉપશમ સમજ્યથી ખસતાં-પડતાં મિથ્યાત્વના ઉદય પહેલાં | (ઉપશમસમકિત અને મિથ્યાત્વના) આંતરામાં છે આવલી પ્રમાણ સાસ્વાદન - સમકિત હોય છે.
એ પાંચેય પ્રકારની સ્થિતિ - કલમાન વગેરે નીચે પ્રમાણે છે.
가도
가도
가도
가도
가도
가도
가
-
가요
가
가
૧૧૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org