Muktibij

SR No.: 001991
Original Sutra Author: N/A
Author: Sunandaben Vohra
Publisher: Satsang Mandal Detroit USA
Publication Year: 1993
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Samyaktva
File Size: 20 MB

Page 141

卐
કહ્યું છે કે
5
“સંસારના નિદાનભૂત ત્રણેય પ્રકારનું (ત્રણેય પુંજોરૂપ) દર્શનમોહનીય (મિથ્યાત્વ) કર્મ ક્ષીણ થવાથી નિષ્કંટક - શ્રેષ્ઠ ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ પ્રગટ થાય છે” આ સમ્યક્ત્વ પ્રગટયા પછી અવરાતુંજ નથી, માટે આનો કાળ સાદિઅનંત છે. ક્ષાયોપશમિક – પૂર્વે જણાવ્યું તેમ મિથ્યાત્વના ઉદય પામેલા દલિકોના ક્ષય, ૐ અર્થાત્ સત્તામાંથી નાશ કરવો અને ઉદય નહિ આવેલાનો ઉપશમ કરવો, એમ ક્ષયની સાથે ઉપશમ' તે ક્ષયોપશમ. આવા યોપશમનું જેમાં પ્રયોજન હોય, ૐ અર્થાત્ જે સમ્યક્ત્વ અથવા ક્ષયોપશ્ચમ દ્વારા પ્રગટ થાય તેને ક્ષાયોપથમિક
જાણવું. કહ્યું છે કે
卐
"જે મિથ્યાત્વ ઉદયમાં આવ્યું તેનો ભોગવીને ક્ષય કરવો અને ઉદયમાં ન | આવેલું સત્તામાં રહ્યું તેનો ઉપશમ કરવો; અહીં ઉપશમ કરવો એટલે એક ઉદયથી અટકાવવું અને બીજો મિથ્યા સ્વભાવ (રસ) દૂર કરવો એમ બે અર્થો સમજવા. એથી મિથ્યાત્વ પુંજ તથા મિશ્ર પુંજ એ બન્નેના ઉદયને અટકાવવો અને ઉદિત મિથ્યાત્વનો મિથ્યા સ્વભાવ (રસ) દૂર કરી સમક્તિ પુંજ બનાવવો, એમ ત્રણેયનો ઉપશમ સમજવો, અર્થાત્ સમકિતમોહનીયરૂપે શુદ્ધ પુદ્ગલો ઉદયમાં હોય, માટે ઉપચારથી તેને પણ મિથ્યાત્વનો (રસનો) ઉપશમ જાણવો, અથવા બીજી રીતિએ પૂર્વે ઉદયમાં આવેલું મિથ્યાત્વ ક્ષય કર્યું, સત્તામાં રહેલા મિથ્યાત્વ પુંજ તથા મિશ્ર પુંજ (રૂપ મિથ્યાત્વ)નો ઉદય અટકાવ્યો, અને સમકિત પુજરૂપે વર્તમાનમાં ઉદિત મિથ્યાત્વ દલિકોમાંના મિથ્યા સ્વભાવને (રસને) દૂર કરવા રૂપ ઉપશમ કર્યો એમ સમજવું. એમ ક્ષય અને ઉપશમ દ્વારા મિશ્રભાવને પામેલો, વર્તમાનમાં વેદાતા, રસરહિત એવા સમકિતમોહનીય નામના શુદ્ધ પુંજરૂપ મિથ્યાત્વના ઉદયને (તે ક્ષયઉપશમયુક્ત હોવાથી) ક્ષાયોપશામક સમ્યક્ત્વ કહેલું છે.
5
5
મુક્તિબીજ
આ સમ્યક્ત્વને સત્તામાં રહેલા મિથ્યાત્વના રસ રહિત પ્રદેશોના TM ભોગવટાવાળું એટલે 'સર્મવેદક' પણ હેવાય છે. ઔપમિકમાં તો સત્તામાં રહેલા મિથ્યાત્વનો પ્રદેશોદય પણ હોતો નથી. ઔપમિકમાં અને ક્ષાયોપમિકમાં એમ ભિન્નતા છે. કહ્યું છે કે -
5
૧૧૬
*+5
946
5
ક
K
ક
મ
*45
*+5
SHE SHE
946
K
મ