________________
કુંભમાંથી જન્મે છે. અન્ય નારકીઓની અતિ યાતના સહન કરે છે. પરમાધામી દેવો તેમને કાપે છે, શેકે છે. પાછા પારો ભેગો થાય તેમ તેમનાં શરીર જોડાઈ જાય છે. આમ દીર્ઘકાળના આયુષ્યવાળાં નારકોને એક ક્ષણ પણ સુખ નથી.
મનુષ્યગતિનાં દુઃખ: તને કોઈ સામાન્ય પુણ્યથી કાંઈક સુખ મળ્યું હોય તો પણ તેમાં ઉપાધિ છે. નવ માસ ગંદકીના સ્થાનમાં ઊંધે માથે રહ્યો, ઘણી વેદનાએ જન્મ્યો. ત્યાં વળી રોગાદિથી ઘેરાયો. અજ્ઞાનવશ બાળપણ રમવામાં, યૌવન વિષયમાં ગુમાવ્યું. વૃદ્ધાવસ્થાથી ડરતો રહ્યો તોપણ તે આવીને ઊભી રહે ત્યારે કેટલી પરવશતા. મૃત્યુ સમયની વેદના ભોગવતો રહ્યો. દેવગતિમાં તું માને છે કે સુખ છે પણ સમતિ વગરના જીવને દેવલોકમાં શાંતિ નથી. અન્યના વૈભવ જોઈ પોતાનું ભોગવાતું નથી અને બીજાનું મળતું નથી. અંત સમયે દેવલોકનાં દુઃખ છૂટી જવાનું આર્તધ્યાન દુઃખદાયી છે. આમ ચારે ગતિમાં દુઃખ છે. કોઈ વાર પુણ્યયોગે સુખ મળે તોપણ તે સ્થાયી નથી.
ભક્તિયોગમાં પરમાત્મા સિવાય કંઈ નહિ, એ ભાવમાં કોઈ આકાંક્ષા નહિ. માન્યતા, શંકા કે તર્ક પણ નહિ.
જીવમાં અજ્ઞાનવશ વાસનાનો સંસ્કાર છે તેનું પ્રભુપ્રેમમાં પરિવર્તન થવું તે ભક્તિયોગ છે. વાસના કાચો માલ છે. તેનું ઉત્તમ રૂપાંતર થવું તે આત્મભાવ છે.
પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત કર્યા પછી પુનઃ તેવાં પાપ ન થાય તેવો સંકલ્પ કરીએ તો જ પાપ નષ્ટ થાય. માટે આત્માને છેતરવો નહિ. પાપને હાથમાં આવેલા સાપને ફેંકી દઈએ તેટલી ત્વરાથી છોડી દેવું.
૭૮ * હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
