________________
શીશુવયમાં આવ્યો કે અન્ય રમકડાંનો મોહ, યુવાન થયો સ્ત્રીઆદિનો મોહ, પછી પરિવાર ધન માલમિલકતનો મોહ. વૃદ્ધ થયો ત્રીજી પેઢીનો મોહ, છેવટે દેહનો મોહ તો હાજર જ છે. આમ ચારે બાજુથી મોહરાજાની ભીંસમાં જીવને સ્વાત્માના હિતનો અવકાશ જ ક્યાં છે ?
જ્ઞાનીજનો કહે છે કે ભવ્યાત્મા એક તું પરને માટે મરી પરવારી જા. મોહ દ્વારા પરને મારાં કરવામાં તેં શું મેળવ્યું? તું મોહાદિ કરી જ ન શકે એવો શુદ્ધ ચૈતન્યઘન, સ્વયં સિદ્ધાત્મા. મોહે તને વિવેકભાન ભુલાવ્યાં છે.
મોહના પ્રભાવે દેહ જ હું તેના વડે સુખ આવાં પરિણામ તો સદાકાળ માટે સુલભ હતાં, અને વર્તમાને છે. પરંતુ કરોડો જન્મ મોહની પકડમાંથી છૂટી આ વિચારધારાને બદલાવી એ જીવને કઠણ લાગ્યું છે. દેહાદિથી હું જુદો તેવો વિવેક કે ભાન જ ન થયું અને પરિભ્રમણ ચાલુ રહ્યું.
ગતના પદાર્થોમાં શ્રેષ્ઠ પદાર્થ સોનું મનાય છે, તેની શુદ્ધતાની કસોટી આગમાં થાય છે. તેમ સાત લાખ યોનિના જીવોમાં માનવદેહ શ્રેષ્ઠ ગણાય છે, તેની કસોટી વિવેકથી થાય છે.
અંધકાર અને પ્રકાશનું સાથે હોવું શક્ય નથી તેમ જીવના વિવેક અને ભાન જાગે તો મોહનું રહેવું શક્ય નથી.
જીવ જ્ઞાન વગરનો હતો નહિ, છે નહિ અને થવાનો નથી. આ જ્ઞાન પર મોહે સત્તા જમાવી છે તેથી જ્ઞાન અજ્ઞાન/વિપરીત પરિણમ્યું છે. તેથી આત્માને આત્માનું સુખ જણાતું નથી. દુઃખરૂપ એવા ભૌતિક પદાર્થોના સુખમાં મૂંઝાઈ જીવ ભાન ભૂલ્યો છે.
રેતી પીલીને તેલ કાઢવા જેવો પ્રયત્ન એ છે કે જીવ મોહ દ્વારા સુખ શોધે છે, પછી તે મોહને પ્રેમ જાણી કેટલાંય દુઃખો ભોગવે છે. - સ્ત્રી પુત્રજન્મનું દુઃખ કેમ ભોગવે છે? પુત્રપ્રાપ્તિના મોહથી. પુરુષ સંસાર માંડીને એટલું કષ્ટ શા માટે ભોગવે છે? કામ વિષયના
૭૦ હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
