________________
માનવને ગૃહસ્થજીવનના નિભાવ માટે ધનાદિની જરૂર છે પરંતુ તેની પાછળ પૂરી જિંદગી ખર્ચી નાંખવાની જરૂર નથી. વળી જે કિંઈ મેળવ્યું તે તો અહીં રહી જવાનું અને તારે સાથે તો તે ધનાદિ મેળવવા કરેલા માયા કપટ જેવા દુઃખ દેનારા સંસ્કારો જ સાથે આવવાના છે. તે બુદ્ધિમાન માનવ શું તું આ હકીકત જાણી શકતો નથી?
માનવની ખોપરી જ તૃષ્ણાનું અક્ષયપાત્ર છે. નારદજીએ એક દરિદ્રીને કુબેર પાસે ધનપ્રાપ્તિ માટે મોકલ્યો. કુબેરનો ભંડાર ખાલી થવા આવ્યો પરંતુ પેલા દરિદ્રીનું પાત્ર ભરાતું ન હતું. ત્યાં નારદજી આવી ચઢ્યા. તેમણે જોયું તો એ દરિદ્રીના હાથમાં માનવની ખોપરીનું પાત્ર હતું. જે અતિ તૃષ્ણાના સંસ્કારવાળું હતું.
અનંત સૌખ્ય નામદુઃખ ત્યાં રહી ન મિત્રતા, અનંત દુઃખ નામ સૌખ્ય પ્રેમ ત્યાં વિચિત્રતા ઉઘાડ વાય નેત્રને નિહાળ રે ! નિહાળ તું; નિવૃત્તિ શીઘ્રમેવ ધારી તે પ્રવૃત્તિ બાળ તું.'
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આમ વિચારે તો દુઃખનું કારણ તૃષ્ણાને ત્યજી શકે. જે સાધકની પાસે સાચા સુખની દૃષ્ટિ છે તે સંતોષથી રહી શકે છે, પછી તે રક હો કે રાય હો. ઉદરપૂર્તિ માટે સવા શેર અનાજ અને ઊંઘ તાણવા પાંચ ફૂટ જગા જોઈએ.
એક મોચી જૂતાં સાંધવાનું કામ કરતો જાય, ભજનો ગાતો જાય, જે કંઈ મળે તેમાં સંતોષ માને. પોતાની મજૂરી પ્રમાણે જ રકમ માંગે. એક વાર કોઈનાં જૂતાં સાંધતો હતો, સાથે ભજનો ગાતો હતો. જૂતાવાળા ભાઈ ભાવિક હતા, મીઠાં ભજન સાંભળી ખુશ થયા. એટલે મજૂરીની રકમ બે ગણી આપી. મોચીએ વધારાની રકમ પાછી આપી.
હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં ૩૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
