________________
આ ત્રિપદી ભીતરી દુનિયામાં પ્રવેશવા સશક્ત સાધન બની જશે. આજ તો મનોનિરોધ.”
“મનની કામના સર્વે છોડીને આત્મામાં જે રહે સંતુષ્ટ આત્માથી, તે સ્થિતપ્રજ્ઞ જાણવો. દુઃખે ઉગ ના ચિત્તે, સુખોની ઝંખના ગઈ, ગયા રાગ ભય ક્રોધ, મુનિ તે સ્થિર બુદ્ધિનો.”
શ્રી ગીતાજી જીવ સંતુષ્ટ ક્યારે બને! જો મનના અનેક તરંગો, ઇચ્છાઓ, વાસનાઓને, વિષયોની કામનાઓ શમે છે ત્યારે જીવ સંતુષ્ટ રહે છે. વળી જેને આત્માના ગુણોમાં સુખ અનુભવ્યું છે તેના મનમાં કામનાઓ કેમ ઊઠે !
યોગ દ્વારા જેણે મનનો વિરોધ કર્યો છે, જ્ઞાનયુક્ત જેને તત્ત્વબોધ પરિણામ પામ્યો છે, બહારના પ્રલોભનીય પદાર્થોથી જે આકર્ષિત નથી, કામનાઓ જેની શમી છે, તેને સંતોષ-પરમ સંતોષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
એક તત્ત્વચિંતકને કોઈ મિત્ર અમેરિકાના અતિ મૂલ્યવાન વસ્તુઓના ભંડાર સમા વિશાળ સુપરમાર્કેટમાં લઈ ગયો. બહુમાળીના એ મકાનમાં ચારે બાજુ ફર્યા પછી મિત્રે તેમને પૂછ્યું કે કેવું અજબગજબનું આ માર્કેટ છે !
તત્ત્વચિંતકે કહ્યું કે મને બહુ આનંદ થયો કે આવા મોટા માર્કેટની કોઈ ચીજની મને જરૂર જ જણાતી નથી.
જગતના જીવો બહારના પદાર્થો મેળવી સુખ માનવા પ્રયત્ન કરે છે પણ તે સદા અતૃપ્ત જ રહે છે. જ્યારે જે આત્મમાં આત્મ વડે જ સંતુષ્ટ છે તેને તો કોઈ પદાર્થની જરૂર જ નથી. અને જેની જરૂર ઊભી થાય છે તે તેમના જ પુણ્ય વડે પૂરી થાય છે.
અતિજ્ઞાનવંત અનંત શક્તિ દોષહીન આ આત્મ છે, એ ધ્યાનથી તરવાર પેઠે, શરીરથી વિભિન્ન છે;
૧૩ર હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
