________________
ज्ञान गुण-उपमा प्रमाण
मंगल सूत [२३
प०-से कि त अणागयकालगहणं ?
, ભવિષ્યકાળનું સ્વરૂપ કેવું છે ? उ०-अणागयकालगहणं ।
ઉ, ભવિષ્યકાળ તે આ આ પ્રમાણે
સંગ્રહણી ગાથાથसंगहणी गाहा
સ્વી આકાશ, કાળા વર્ણનાં વાદળમાં વીજળી अम्भस्स निम्मलत्त,
ચમી અને ગર્જના થવી, વળી થ, રક્તવર્ણ कसिणा य गिरीसविज्जुयामहे ।
સંધ્યા, આદ્રા, મૂળાદિ નક્ષત્રોને વેગ, અન્ય પ્રશસ્ત थणिय वाउभामा, संशा रत्ता य णिद्धा य॥-॥ ઉત્પાત એ છે ઈ ને અનુમાન કરે કે અહીં સારામાં સારો वारुणं वा, माहिद वा,
१२साह थशे. अण्णयरं वा पसत्थ उपाय
[ભવિષ્યકાળ ચહણ સમાપ્ત.) पासित्ता ते ण साहिज्ज
महा सुबुट्ठी भविस्सा। से तं अगागयकालहणं । पर्णसं चेव विवच्चासे तिविहं गहण भघर,
એનાથી વિપરિત ત્રણ પ્રકારે જાણી શકાય છે. તે तं जहा
या प्रमाणु१. तीतकालगहण, २. पडुप्पन्नकालगहण
૧. ભૂતકાળથી, ૨, વર્તમાનકાળથી ३. अणागय कालगहणं ।
3. भविष्याथी. प.-से कि त तीतकालगहणं ?
प्र. भूतनु स्व३५ (छ? उ०-तीतकालगहण-नित्तणावणाई,
ઉ, ભૂતકાળ તે આ પ્રમાણે-- अणिप्फण्णसरसच मेइणि सुक्का णि य कुण्ड- ઘાસ વગરનાં જંગલે, પાક વગરના ખેતરે, કુંડ, सर-णदि-दह-तलागाइं पासित्ता तेण साहिज्जति- पाय, त, नही इत्यादि सुयाने “ली जहा कुबुट्ठी आसी।
વરસાદ નથી થ” એવું અનુમાન કરે, से तं तीतकालगणं ।
[भूत
समात] प०-से किं तं पदुप्पणकालगहण ?
પ્ર. વર્તમાનકાળનું સ્વરૂપ કેવું છે ? उ०-पडुप्पणकालगहणं-साह गायरग्गगयं अलभमाणं . वर्तमान
प्रमाणपासित्ता तेणं साहिज्जइ, जहा दुटिमक्खे घट्टइ।
ગોચરી ગયેલા સાધુ, ભાત-પાણી ઓછા મળેલ से तं पडुप्पपणणकालगहणं ।
હોય તે “અહીં દુકાળ છે” એવું અનુમાન કરે.
वर्तमान
सभात] प०--से कि ते अणागकालगहणं ?
મ, ભવિખ્ય કાળનું સ્વરૂપ કેવું છે ? उ०-अणागयकालगहण अग्गेय वा, वायव्वं वा . भविष्य - भाणु
अण्णयरं वा अप्पसत्थं उप्पायं पासित्ता तेणं અગ્નિ ખૂણામાંથી કે વાયવ્ય ખૂણામાંથી પવન साहिज्जर जहा कुबुट्ठी भविस्सइ ।
આવતા હોય અને અન્ય અપ્રશસ્ત (અશુભ) ઉત્પાત से तं अणागय कालगणं । से तं विसेमदिटें । से ते
કોઈને “ભવિષ્યમાં વરસાદ નહી થાય” એવું टिट्टसाहम्मय । से तं अणुमाणे ।
मनुमान १३.
[અનાગતકાળ ચહણ સમાપ્ત, વિશેષ દ્રઢ સમાત, अणु० सु० ४४०-४५७
દ્રષ્ટ સદશ્ય સમાપ્ત, અનુમાન સમાપ્ત.] उवमापमाणं
ઉપમા પ્રમાણ:३७. प०-से किं तं ओवम्मे ?
૩૭. પ્ર. ઉપમા કેટલા પ્રકારની છે? उ.-ओवम्मे दुथिहे पण्णते, ते जहा
ઉ, ઉપમા બે પ્રકારની કહી છે. તે આ પ્રમાણે १. साहम्मोचणीए य, २. वेहम्मोवणीण य । १. साधन्यभा, २. धन्यौपभा. प्र०-से किं तं साहम्मोवणीए ?
પ્ર. સાધપમા કેટલા પ્રકારની છે ? उ०-साहम्मोवणीए तिविहे पण्णते, तं जहा
ઉં, સાધચૅપમાં ત્રણ પ્રકારની કહી છે. તે આ પ્રમાણે १. किचिसाहम्मे, २. पायसाहम्मे, ३. सच
१.५सान्य २. मसान्य, साहम्मे य ।
3. सवसाधान्य
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org