________________
૧૪૦
चरणानुयोग भिक्षावृत्ति निमित्त पक्षी उपमा
सूत्र १०५४ एवामेव पंच भिक्खागा पण्णत्ता, तं जहा
એ જ પ્રમાણે ભિક્ષુ પણ પાંચ પ્રકારના કહ્યા છે, જેમ કે૨. અણુસથવાર,
૧- અનુસ્ત્રોતચારી- ઉપાશ્રયની પાસેના ઘરેથી શુરુ
કરીને ક્રમશઃ ભિક્ષા લેનારા. ૨. પરિવાર,
૨- પ્રતિસ્ત્રોતચારી- ઉત્કમથી (ઉલટા ક્રમથી) ભિક્ષા
લેનારા. રૂ. સંતવારી,
૩- અન્તચારી- ક્ષેત્રના અંત ભાગમાં રહેલા ઘરોની
ભિક્ષા લેનારા. ૪. મારી,
૪- મધ્યચારી- ક્ષેત્રના મધ્યભાગનાં રહેલા ઘરોની
ભિક્ષા લેનારા. ૬. સવારી ૧
પ- સર્વસ્ત્રોતચારી-ગામના બધા જ ભાગોમાંથી –. . ૬, ૩. ૩, ૩. ૪૧૨
ગોચરી લેનારા.
भिक्खावित्तिणा भिक्खुस्स विहगोवमा : ૨૦૬૪. વત્તા પક્ષી ઇત્તા, નહીં
१. णिवतित्ता णाममेगे णो परिवइत्ता,
२. परिवइत्ता णाममेगे णो णिवतित्ता,
३. एगे णिवतित्ता वि परिवइत्ता वि,
४. एगे णो णिवतित्ता णो परिवइत्ता,
ભિક્ષાવૃત્તિ નિમિત્તે ભિક્ષને પક્ષીની ઉપમા : ૧૦૫૪, પક્ષી ચાર પ્રકારનાં કહ્યાં છે, જેમ કે –
૧- નિપતિતા, ન પરિવ્રુજિતા : કોઈ પક્ષી પોતાના
માળામાંથી નીચે ઊતરી શકે છે, પરંત (બાલ્યાવસ્થાના કારણે) ઊડી શકતું નથી એવું
હોય છે. ૨- પરિવ્રુજિતા, ન નિ પતિતા : કોઈ પક્ષી પોતાના
માળામાંથી ઊડી શકે છે. પરંતુ ડરપોક હોવાથી
નીચે ઊતરી શકતું નથી એવું હોય છે. ૩- નિપતિતા પણ, પરિવ્રજિતા પણ : કોઈ સમર્થ પક્ષી પોતાના માળામાંથી નીચે પણ ઊડી શકે છે
અને ઉપર પણ ઊડી શકે છે એવું હોય છે. ૪- ન નિપતિતા, ન પત્રુિજિતા : કોઈ પક્ષી (બચ્યું
હોવાના કારણે) પોતાના માળામાંથી નીચે પણ ઊડી શકતું નથી ઊંચે પણ ઊડી શકતું નથી એવું હોય છે. આ પ્રમાણે ભિક્ષુ પણ ચાર પ્રકારના કહ્યાં છે, જેમ કે - ૧- નિપતિતા, ન પરિવ્રુજિતા : કોઈ ભિક્ષ ભિક્ષા માટે
નીકળે છે, પરંતુ બીમાર હોવાના કારણે વધારે
ફરી શકતો નથી. ૨- પશ્ર્વિજિતા, ન નિપતિતા : કોઈ ભિક્ષુ ભિક્ષા માટે
ફરી શકે છે, પરંતુ સ્વાધ્યાયાદિમાં સંલગ્ન રહેવાથી ભિક્ષાનાં માટે નીકળી શકતો નથી. ૩- નિપતિતા પણ, પરિજિતા પણ : કોઈ સમર્થ ભિક્ષુક ભિક્ષા માટે નીકળે પણ છે અને ફરી પણ શકે છે.
एवामेव चत्तारि भिक्खागा पण्णत्ता, तं जहा१. णिवतित्ता णाममेगे णो परिवइत्ता,
२. परिवइत्ता णाममेगे णो णिवतित्ता,
३. एगे णिवत्तिता वि परिवइत्ता वि,
૧.
ડાળે , ૪, ૩. ૪, . રૂo
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org