________________
सूत्र ४३६ अपकायिक- जीवहिंसा-निषेध
चारित्रावार [२३३ अप्पेगे थणमब्मे, अप्पेगे थणमच्छे.
જેમ કઈ કેઈના રતનને ભેદે, છેદે, अप्पेगे खंधमध्मे, अप्पेगे राधमच्छे,
જેમ કોઈ કેઈના ખભાને ભેદે, છેદે, अप्पेगे बाहुमब्भे, अप्पेगे बाहुमच्छे,
જેમ કઈ કેઈના બાહુને ભેદે, છેદે, अप्पेगे हत्थमन्भे, अप्पेगे हत्थमच्छे,
જે કઈ કેઈના હાથને ભેદે, છેદે, अप्पेगे अगुलिमब्भे, अप्पेगे अगुलिमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈની આંગળીને ભેદે, છેદે, अप्पेगे णहमन्भे, अप्पेगे णहमच्छे,
જેમ કોઈકેઈના નખને ભેદે, છેદે, अप्पेगे गीवमन्मे, अप्पेगे गीवमच्छे,
જેમ કોઈ કોઈની ગરદનને ભેદે, છેદે, अप्पेगे हणुमभे, अप्पेगे हणुमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈની દાઢીને ભેદે, છેદે, अप्पेगे होहमब्मे, अप्पेगे होठुमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈના હેઠને ભેદે, છેદે, अरपेगे दंतमब्भे, अप्पेगे दंतमच्छे,
જેમ કે કાઈના દાંતને ભેદે, છેદે, अप्पेगे जिम्भमन्भे, अपपेगे जिब्भमच्छे,
જેમ કે કેઈની જીભને ભેદે, છેકે, अप्पेगे तालुमन्भे, अपणेगे तालुमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈના તાળવાને ભેદે, છેદ, अप्पेगे गलममे, अप्पेगे गलमच्छे,
જેમ કઈ કેઈના ગળાને ભેદે, છેદે, अप्पेगे गंडमभे, अप्पेगे गंडमच्छे,
જેમ કે કેાઈના ગાલને ભેદે, છેદે, अप्पेगे कण्णमन्मे, अप्पेगे कण्णमच्छे,
જેમ કે કોઈના કાનને ભેદે, છેદે, अप्पेगे णासमभे, अप्पेगे णासमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈના નાકને ભેદે, છેકે, अप्पेगे अच्छिमन्भे, अप्पेगे अच्छिमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈની આંખને ભેદે, છેદે, अप्पेगे भमुहमभे, अप्पेगे भमुहमच्छे,
જેમ કેઈ કેઈની ભ્રમરને ભેદ, છેદે, अप्पेगे णिडालमम्मे, अप्पेगे णिडालमच्छे,
જેમ કે ઈ મેઈના લલાટને ભેદે, છેદે, अप्पेगे सीसमन्मे, अप्पेगे सीसमच्छे,
જેમ કે કોઈના મસ્તકને ભેદે, છેદે, अप्पेगे संपमारए, अप्पेगे उद्दवए ।
જેમ કોઈ કેઈને મૂર્ણિત કરે અથવા મારી નાખે ત્યારે તેને જે વેદના થાય છે એ જ પ્રકારની
પૃથવીકાયિક જીની વેદના જાણવી જોઈએ. एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरम्भा
જે અહીં (લોકમાં) પૃથવીકાયિક જી પર अपरिण्णाता भवति ।
શત્ર-સમારંભ (શસ્ત્ર-પ્રયોગ કરે છે તે વાસ્તવમાં આ આરંભેથી (હિંસા સંબંધી પ્રવૃત્તિઓનાં કડવાં પરિણમે તથા જેની વેદનાથી)
અજાણ છે. पाथ सत्थं असमारंभमाणस्स इच्चेते आरम्भा - જે પૃથ્વીકાયિક જીવે પર શત્રને સમારંભपरिणाता भवति ।
પ્રવેગ કરતા નથી તે વાસ્તવમાં આ આરંભોહિંસા સંબંધી પ્રવૃત્તિઓને જ્ઞાતા છે (તે જ
તેનાથી મુક્ત છે.) तं परिणाय मेहावी व सयं पुढधिसत्थं
તે (પૃથ્વીકાયિક જીની અવ્યક્ત વેદના )
જાણુને બુદ્ધિમાન માનવ પૃથ્વીકાયને સમારંભ समारंभेज्जा, णेवऽण्णे हिं पुढविसस्थ समारं
સ્વયં કરે નાહ, બીજા પાસે પૃથ્વીકાયને સમારંભ भावेज्जा, वडपणे-पुढविसस्थ समारंभंते
કરાવે નહિ, તૃથા તેને સમારંભ કરના૨નું અનુसमणुजाणेज्जा।
મદન કરે નહિ.
નિર્યુક્તિકારે પૃથ્વીકાયનાં દસ શસ્ત્ર આ પ્રમાણે બતાવ્યાં છે૧. કદાળી આદિ ભૂમિ દવાનું ઉપકરણ, ૨. હળ આદિ ભૂમિ ખેડવાનું ઉપકરણ, ૩. મૃગ ગ, ૪. લાકડું, તૃણ આદિ, ૫. અગ્નિકાય,
૬. ઉચ્ચાર-પ્રશ્રવણ (મળ, મૂત્ર), છે. સ્વકાચ શાસ્ત્ર, યથાકાળી માટીનું શાસ્ત્ર પીળી માટી આદિ, ૮. પરકાય શસ્ત્ર, યથા-પાણી આદિ, ૯, તદુભય શસ્ત્ર, ચા-માટી મેળવેલું પાણી, ૧૦. ભાવ શસ્ત્ર-અસંયમ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org