________________
सूत्र ४१६-४१७ प्रथम महाव्रत - आराधन प्रतिज्ञा
चारित्राचार [ २१९ पतं खुणाणिणो सारं, ज न हिंसति किंच णं ।
રાની પુરુષે માટે આ ન્યાયયુક્ત છે કે કઈ अहिंसा समय' चेव, एतावंतं वियाणिया ॥'
પણું પ્રાણુની હિંસા ન કરે, તેમજ અહિંસા દ્વારા –4. સુ. ૧, . ૨, ૩, ૪, ૫, ૬-૨૦
રમતાને સમજે અર્થાત એમ છે કે મને જેમ મૃત્યુ અને દુઃખ અપ્રિય છે, તેમ સવ પ્રાણીઓને મૃત્યુ અને દુઃખ અપ્રિય છે. માટે કઈ પણ જીવની
હિંસા ન કરવી જોઈએ. पढम महब्बय आराहणा पण्णा
પ્રથમ મહાવત આરાધન પ્રતિજ્ઞા४१६. पढमे भंते ! महन्धर पाणाइवायाओ वेरमण।
ના
४१६.
૪૧૬. ભલે ! પહેલું મહાવત પ્રાણાતિપાતથી सव्वं भंते ! पाणावायं पच्चक्खामि
થવાનું છે. से सुहुमं वा बायरं वा, तसं वा, थावरं वा,
અંતે! હુ’ સર્વ પ્રકારે પ્રાણાતિપાતનું પ્રત્યાसे य पाणाइवाए चउविहे पण्णत्ते, तं जहा
ખ્યાન કરું છું. સૂક્ષ્મ કે આદ૨, ત્રસ કે સ્થાવર.
તે પ્રાણાતિપાતના ચાર પ્રકાર કહ્યા છે-- ૨. વળી, ૨. લેબો, ૩. શાસ્ત્રો, ૧-દ્રવ્યથી. ર-ક્ષેત્રથી, ૩-કાળથી, ૪-ભાવથી.
છે. મારા १. दव्वओ छसु जीवनिकाएसु,
૧-દ્રવ્યથી-છ જવનિકાયામાં ૨. હેર કરવો ,
૨-ક્ષેત્રથી-સર્વ લેકમાં . વાઢો રિયા વાં, જો વા,
૩-કાળથી-દિવસ અથવા રાતમાં ४. भावओ रागेण वा दोसेण वा ।
૪-ભાવથી-રાગ અથવા શ્રેષથી नेव सयं पाणे अइवापज्जा, नेवन्नेहिं पाणे
આ પ્રાણુઓના પ્રાણને હુ સ્વય અતિપાત अइवायावेज्जा, पाणे अइवायते वि अन्ने
(ધાતુ) કીશ નહી, બીજ ધારા કરાવીશ નહી न समणुजाणेज्जा,
તથા અતિપાત કરનારનું અનુદન કરીશ નહી. जावज्जीयाए तिविहं तिविहेणं मणेण वायाए
ચાવજીવન (જીવન સુધી) હુ ત્રણ કરણ અને कारण न करेमि, न कारवेमि, करतं पि ત્રણ વેગથી અથવા મન, વચન કાયાથી હિંસા અન્ન ન સમજુનrrifમા.
કરીશ નહીં', કરાવીશ નડી' કે હિંસાનું કરનારનું
અનુદન કરીશ નહીં'. तस्स भन्ते ! पडिक्कमामि निंदामि गरिहामि
ભતે ! તેનાથી હુ નિવૃત્ત થાઉ છું. મારા अप्पाणं वोसिरामि ।
આત્માની સાક્ષીએ તે પાપને સિંદુ છુ. આપની પાસે તેની ગહ કરુ છુ. અને (કષાય) આત્માને
વ્યસગ કરુ છું. पढमे भन्ते ! महब्वए उपढिओमि सधओ
અંતે! એ પ્રમાણે પહેલા મહાવત-પ્રાણાતિપાત पाणाइवायाओ वेरमणं ।'
વિરમણ વતમાં હુ ઉપસ્થિત થયે છુ. જેમા સર્વ -. પ્ર. ૪, મું, ૨૬
પ્રાણાતિપાતની વિરતિ થાય છે. पढम महव्वय पंच भावणाओ
પ્રથમ મહાવત અને તેની પાંચ ભાવના४१७. पढम भंते ! महव्वयं पच्चक्खामि सव्वं
૪૧૭. ભલે ! પ્રથમ મહાવ્રતમાં સર્વ પ્રાણાતિપાત पाणातिवातं ।
(હિંસા) પ્રત્યાખ્યાનો ત્યાગ કરુ છુ. से सुहुमं वा, बायरं वा, तसं वा, थावरं
હુ સૂક્ષ્મ-સ્થલ તથા ત્રાસ-સ્થાવર કેઈપણ પ્રાણી
ની સ્વય’ હિંસા કરીશ નહી. બીજા પાસે કરાવીશ वा, णेव सयं पाणातिवातं करेज्जा: नेचऽण्ण
નહીં અને હિંસા કરનારની અનુદના કરીશ નહીં. पाणातिवातं कारवेज्जा, अण्णं पि पाणाति.
આ પ્રમાણે હુ* જીવનપર્યત ત્રણ કરણ ૨ वात' करंत ण समणुजाणेज्जा ।
ત્રણ વેગથી હિંસોથી નિવૃત્ત થાઉ' છુ. ૨ . સુ. ૧, એ ૨૨, મુ. ૨૦/२ समता सव्वभूएसु. सत्त-मित्तेसु वा जगे। पाणाइवायविरई, जावज्जीवाए दुक्करे । उत्त. अ. १९, गा, २६ ૩ લ. , ૬, T[. ૧-૨
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org