________________
૨૬૦૦
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૪
उ. गोयमा! परिमंडले संठाणे परिमंडलस्स संठाणस्स
संठाणओ तुल्ले, परिमंडले संठाणे परिमंडलसंठाणवइरित्तस्स संठाणस्स संठाणओ नो तुल्ले ।
एवं वडे, तसे चउरंसे, आयए।
ઉ. ગૌતમ! પરિમંડળ (વર્તુળાકાર) સંસ્થાન (આકૃતિ),
અન્ય પરિમંડળ સંસ્થાન સાથે સંસ્થાનતુલ્ય છે પરંતુ પરિમંડળ સંસ્થાન પરિમંડળ સંસ્થાનથી ભિન્ન સંસ્થાનથી તુલ્ય નથી. આ જ પ્રમાણે ગોળાકાર સંસ્થાન (આકૃતિ) ત્રિકોણાકાર સંસ્થાન, ચતુષ્કોણાકાર સંસ્થાન અને લંબચોરસાકાર સંસ્થાન વિશે પણ સમજવું જોઈએ. એક સમચોરસાકાર સંસ્થાન અન્ય સમચોરસાકાર સંસ્થાનની સાથે સંસ્થાનથી તુલ્ય છે, પરંતુ સમચોરસાકાર સંસ્થાન સમચોરસાકાર સંસ્થાનથી ભિન્ન સંસ્થાન સાથે તુલ્ય નથી. આ જ પ્રમાણે હુંક સંસ્થાન પર્યત સમજવું જોઈએ. આ કારણથી ગૌતમ ! સંસ્થાન તુલ્ય - સંસ્થાન તુલ્ય' કહેવામાં આવે છે.
समचउरंससंठाणे समचउरंसस्स संठाणस्स संठाणओ तुल्ले, समचउरसे संठाणे समचउरंससंठाणवइरित्तस्स संठाणस्स संठाणओ नो तुल्ले ।
एवं -जाव- हुंडे से तेणठेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ'संठाणतुल्लए संठाणतुल्लए।'
- વિચા. સ. ૧૪, ૩. ૭, કુ. ૪-૬૦ રૂ. છ વિસર નીવાજ -મારું પત્તિ વ-
छद्दिसाओ पण्णत्ताओ. तं जहा૨. પાડું,
२. पडीणा २. दाहिणा
४. उदीणा ૬. ૩ન્દી,
૬. અહીં ! छहिं दिसाहिं जीवाणं गई पवत्तइ, तं जहा
૨. પાકુ TIC -ગાવ- ૬. માણસ
छहिं दिसाहिं जीवाणं२. आगई ૩. વતી, ૪. મહારે,
૩પ. છ દિશાઓમાં જીવોની ગતિ-આગતિ વગેરે પ્રવૃત્તિઓનું
પ્રરૂપણ : દિશાઓ છ પ્રકારની કહેવામાં આવી છે, જેવી રીતે - ૧. પૂર્વ,
૨. પશ્ચિમ, ૩. દક્ષિણ,
૪. ઉત્તર, ૫. ઊર્ધ્વ,
૬. અધ:. છયે દિશાઓમાં જીવોની ગતિ (વર્તમાન ભવથી અગ્રિમ ભવમાં જવારૂપ ગતિ) હોય છે, જેવી રીતે - ૧. પૂર્વ -ચાવતુ- ૬. અધો (નીચેની) દિશા, છએ દિશાઓમાં જીવોની - ૨. આગતિ-પૂર્વભવથી પ્રસ્તુત (વર્તમાન) ભવમાં આવવું, ૩. વ્યુત્ક્રાંતિ - ઉત્પત્તિ સ્થાનમાં જઈ ઉત્પન્ન થવું, ૪. આહાર- પ્રથમ સમયમાં જીવનોપયોગી પુદ્ગલોનો સંગ્રહ કરવો, ૫. વૃદ્ધિ - શરીરની વૃદ્ધિ, ૬. હાનિ - શરીરની હાનિ, ૭, વિક્રિયા - વિદુર્વણા કરવી, ૮. ગતિ-૫ર્યાય - ગમન કરવું (અહીંયા આનો અર્થ પરલોકગમન નથી). ૯. સમુદ્દઘાત -વેદના વગેરેમાં તલ્લીન થઈ આત્મપ્રદેશો અહીં - તહીં પ્રક્ષેપ કરવો, ૧૦. કાળસંયોગ - સૂર્ય વગેરે દ્વારા કરવામાં આવેલ કાળવિભાગ,
૬. વિદ્ગી, ૭. વિવા , ૮. જરૂરિયાપુ,
૬. સમુધા,
૨૦. ત્રિસંનો,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org